تصویر روز: در حالی که در کشور ما قیمت اکثر محصولات تولیدی در بخش صنعت دارای ارزش‌های متغیری بوده و به صورت ماهانه یا سالانه افزایش می‌یابد اما این اصل درباره محصولات کشاورزی، صدق نمی‌کند.
به گزارش روزنامه ایران این واقعیت که چند سال دیگر کشور کانادا از محل صادرات آب به چنان سود کلانی دست می‌یابد که هیچ‌کدام از کشورهای نفت‌خیز در دهه‌های متمادی صادرات نفت نتوانسته‌اند به آن دست یابند، شاید اکنون و در شرایطی که تنها درباره بحران آب هشدار داده می‌شود دور از ذهن باشد.
با وجود این، به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است که هشدارها را جدی بگیریم. جنگ جهانی سوم بر سر آب است و کشور ما در سال‌های اخیر با تنش شدید آبی روبه‌رو بوده است. با وجود این، در عملکردی عجیب، بعد از نفت مهم‌ترین کالاهای صادراتی ما محصولات کشاورزی هستند که برای به عمل آوردن آنها آب فراوانی صرف می‌شود. گندم و هندوانه تولیدی در ایران که آن‌قدرها هم قیمت و سود ندارد در حالی به کشورهای دیگر صادر می‌شود که آبی که برای به عمل آوردن آنها صرف می‌شود خسارتی میلیاردی به بار می‌آورد.
دنیای جدید که آن را با باز بودن درهای کشورهای مختلف به روی همدیگر برای واردات و صادرات می‌شناسیم نظریه تولید همه محصولات در یک کشور را باطل کرده است. به صرفه آن است که یک کشور برخی محصولات را وارد و برخی دیگر را صادر کند.
بررسی اطلاعات گمرک ایران نشان می‌دهد که طی یک سال گذشته ایران از ۱۳۷ کشور دنیا واردات داشته است و به ۱۵۹ کشور نیز کالا صادر کرده است. در بین کالاهای وارداتی دانه سخت گندم در صدر وارداتی‌ها با دو میلیون و۱۴۳هزارتن به ارزش ۷۵۱میلیون دلار قرار دارد و در رتبه‌های سوم تا هفتم نیز به‌ترتیب برنج، دانه ذرت دامی، کنجاله سویا، شکر تصفیه نشده و روغن خام سویا جای گرفته است.
بر اساس آمار گمرک در سه‌ماهه امسال ۲۵میلیون و۵۱۸ هزارتن کالا به ارزش ۱۱میلیارد و۸۵۹ میلیون دلار صادر شده است که از نظر وزن نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته ۱۶/۶۷درصد و از لحاظ ارزش ۲۰/۵۳درصد افزایش داشته است. اما روند واردات کشور با سرعت قابل ملاحظه‌تری رو به افزایش بوده است به‌طوری که در مدت مورد اشاره ۹میلیون و۷۵۵هزار تن کالا به ارزش ۱۲میلیارد و ۳۸۶میلیون دلار به کشور وارد شده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۲ از نظر وزن ۴۸/۱۰ و از حیث ارزش ۳۵/۶۳درصد رشد یافته است.
ضرر میلیونی از تولید محصولات کشاورزی
در حالی که در کشور ما قیمت اکثر محصولات تولیدی در بخش صنعت دارای ارزش‌های متغیری بوده و به صورت ماهانه یا سالانه افزایش می‌یابد اما این اصل درباره محصولات کشاورزی، صدق نمی‌کند. شاید مصرف‌کننده با افزایش قیمت و بالا رفتن نرخ محصولات کشاورزی در مغازه‌ها روبه‌رو باشد اما در اکثر مواقع شاهدیم کشاورزان در زمان برداشت با کاهش قیمت‌ها روبه‌رو هستند.
به دلیل دستمزد بالای کارگر و هزینه‌های حمل و نقل، کشاورز در هنگام برداشت محصول با مشکل مالی روبه‌رو شده و در برخی مواقع قادر به برداشت محصول از زمین کشاورزی‌اش نیست. یکی از مشکلاتی که تولید ما با آن دست به گریبان است بالا بودن هزینه‌هاست، چرا که هنوز از روش‌های سنتی استفاده می‌کنیم یا اینکه صنعت ما قدیمی وفرسوده بوده و انرژی بالایی را مصرف می‌کند که این عوامل باعث شده تولید در کشورمان صرفه اقتصادی نداشته باشد.
در این میان برداشت برخی محصولات بیش از بقیه به کشاورز هزینه تحمیل می‌کند. هندوانه از جمله محصولاتی است که برخلاف سال‌های گذشته جزو محصولات بی‌سود برای کشاورزان به ویژه کشاورزان مناطق جنوب بوده، چرا که با وجود هزینه کاشت و برداشت بالا قیمت خرید آن از کشاورزان بسیار پایین بود و تنها یک دهم هزینه‌های آنها را جبران می‌کرد.
متاسفانه در چند سال اخیر با به وجود آمدن دلال‌ها در عرصه اقتصادی، این افراد با کمترین زحمت بالاترین سود را نصیب خود می‌کنند. کشاورزی نیز یکی از جاهایی است که دلالان بر آن نفوذ دارند و هر زمان بخواهند قیمت محصول را بالا یا پایین می‌برند.
هزینه‌های بالای تولید هندوانه
کاشت هندوانه با توجه به زحمات زیادی که برای کشاورزان مناطق گرمسیری دارد، بیشتر زمینه سودآوری را برای دلالان فروشنده و میدان‌داران فروشنده دارد. در مدت دو سال گذشته، شاهد کاشت بیش از حد هندوانه از سوی کشاورزان بوده‌ایم به‌طوری که در سال گذشته با کاهش قیمت، قیمت هر کیلو هندوانه به کیلویی ۸۰ تومان برای کشاورز و ۲۵۰ تومان برای فروشنده رقم خورد که کشاورزان زیادی از این کاشت بیش از حد متضرر شدند. این در حالی است که امسال با تجربه تلخ سال گذشته و کاشت کمتر این محصول در مناطق گرمسیری شاهد افزایش قیمت این محصول بوده‌ایم.
یک کشاورز عنوان کرد برای کاشت هندوانه در یک زمین سه هکتاری هزینه‌ای در حدود ۴۵ میلیون تومان صرف هزینه موتور، لوله، اتصالات، حمل ونقل، هموار کردن زمین، شخم زمین، خرید کود، نگهبان و کارگر است.
او گفت در ابتدای کار با مشکلات زیادی روبه‌رو بودیم از جمله نبود تخم هندوانه ایرانی باکیفیت که مجبور به خرید تخم خارجی با قیمت بالا شدیم. همچنین، عدم تسهیلات برای خرید گازوئیل، هزینه‌های زیاد هموار کردن زمین و… داشتیم. بعد از چهار ماه تلاش برداشت محصول آغاز شد که در هر هکتار ۴۸ تن هندوانه برداشت شد اما در این میان به دلیل حمایت نکردن مسئولان مجبور شدیم با دلالان برای فروش محصول صحبت کنیم که با تلاش فراوان توانستیم کیلویی ۴۵۰تومان به فروش برسانیم.
همین محصول در میدان میوه و تره بار تا کیلویی ۱۲۰۰تومان و در برخی موارد تا ۱۵۰۰تومان به فروش رسید که با پیگیری‌های انجام شده متوجه شدیم ۱۰درصد سود حاصل از فروش این محصول نصیب دلال و ۱۲درصد سود نصیب میدان‌دار می‌شود که بدون هیچ‌گونه زحمت و صرف هزینه ای به دست می‌آید.
هزینه ۷۵۰ میلیارد تومانی هندوانه
در حالی هزینه تولید یک لیتر آب زیرزمینی ۳۰۰میلیون تومان و قیمت فروش آب هم لیتری ۱۰۰۰ تومان است که تولید یک هندوانه ۱۰ کیلویی در ایران بین ۵/۲ میلیون تا ۷۵۰ میلیارد تومان آب میخورد.
هزینه تولید هر لیتر آب در ثانیه ۳۰۰ میلیون تومان و هزینه تامین، انتقال، تصفیه و توزیع آن نیز ۹۰۰ میلیون تومان است. بر اساس محاسبه صورت گرفته برای تامین یک لیتر در ثانیه آب زیرزمینی به ۱۰میلیارد ریال سرمایه‌گذاری نیاز است. همچنین طبق محاسبات انجام شده و اعلام کارشناسان و مسئولان، برای تولید هر کیلو هندوانه حداقل ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌شود که بر این اساس، یک هندوانه ۱۰ کیلویی اگر چنانچه بخواهد از آب زیرزمینی استفاده کند، ۲۵۰۰لیتر آب مصرف می‌کند.
اگر حداقل هزینه ۳۰۰
میلیون تومانی را برای تولید یک لیتر آب در نظر بگیریم، تولید یک هندوانه ۱۰ کیلویی با آب زیرزمینی حداقل ۷۵۰ میلیارد تومان خسارت به دنبال دارد. از سوی دیگر، در کشور ما آب لیتری ۱۰۰۰ تومان قیمت دارد که بر این اساس هم تولید یک هندوانه ۱۰کیلویی با حداقل ۲۵۰۰ لیتر آب مصرفی ۵/۲ میلیون تومان آب میخورد. با این توصیفات به نظر می‌رسد، تولید و صادرات هندوانه با قیمت کیلویی زیر ۱۰۰۰ تومان اصلا به صرفه نباشد.
تنش آبی در ۱۲ استان
چند سالی است که با کاهش میزان بارش‌ها در کشور تنش آبی در مناطق مختلف ایران شدت یافته است. به همین دلیل هشدارهای زیادی درباره اصلاح الگوی مصرف آب داده می‌شود اما واقعیت این است که این نه عملکرد شهروندان در مصرف آب است بلکه بحران را تشدید می‌کند ضمن اینکه در سطح کلان مدیریت غلط در این حوزه عملا باعث شده است کشور ما با وجود درگیر بودن با بحران آب، صادر‌کننده آب باشد. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که همین چند روز پیش یک مقام مسئول در وزارت نیرو با بیان اینکه ۱۲ استان کشور در تنش شدید آبی قرار دارند، گفت: مخازن ۱۶۰ سد بزرگ مخزنی کشور نصف شد.
رضا راعی‌عزآبادی ادامه داد: ۴ استان وضعیت مناسبی از نظر منابع آب ندارند و در گروه استان‌های کم‌آب قرار می‌گیرند که این استان‌ها شامل بوشهر، فارس، گلستان و هرمزگان هستند.
دیدگاهتان را بنویسید