تصویر روز: سال ها است که بانک های کشور استقرار و پیاده سازی سوپرمارکت بانکی را در استراتژی های خود لحاظ کرده و تلاش دارند تا بیش از رقبا به ایجاد و بهره برداری از فرصت های آن دست یابند . اما تاکنون دراین زمینه موفق عمل نکرده اند. این در حالی است که این روزها زمزمه تاکید بر تشکیل سوپرمارکت مالی بیشتراز گذشته به گوش می رسد.
از حدود ۲۰۰ سال پیش کشورهایی مانند سوئیس و انگلیس با رفتن به سمت «بانکداری اختصاصی» تعریف جدیدی به نظام بانکداری اضافه کردند که در آن ارائه خدمات ویژه و اختصاصی به مشتریان در دستور کار بانک ها قرار گرفته است. اما در کشور ما نظام بانکی همچنان با اتکا به روش های سنتی به رقابت می پردازند و درصدد جذب مشتری هستند؛ رقابتی که به صورت عمده در نرخ سود بانکی و سپس اعطای تسهیلات خلاصه می شود.
رقابت بانک ها برای جذب مشتری در دهه های گذشته در قالب پرداخت جوایز به حساب های قرض الحسنه بود و در سال های اخیر که مردم رغبتی برای سپرده گذاری قرض الحسنه ندارند، بانک ها تلاش می کنند با پیشنهاد نرخ های سود بالاتر نقدینگی را به سوی خود هدایت کنند. برای کنترل این شرایط بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار با مشارکت طلبیدن بانک ها کاهش تدریجی نرخ های سود بانکی را در دستور کار خود قرار دادند. براساس تصمیم شورای پول و اعتبار در سال ۱۳۹۴ حداکثر نرخ سود بانکی برای سپرده های بانکی یکساله ۱۵ درصد تعیین شد. این درحالی است که با وجود تعیین این نرخ که نسبت به نرخ تورم جاری حدود ۵ واحد درصد بالاتر بود، رقابت بانک ها برای جذب سپرده با نرخ های بالاتر ادامه داشت و در همین شرایط اکثر بانک ها به روش های مختلف سودهای بالاتر از ۲۰ درصد به مشتریان خود می پرداختند. در این وضعیت بانک مرکزی یکبار دیگر با تأکید بر نرخ مصوب شورای پول و اعتبار، بخشنامه هشت بندی خود را که از ۱۱ شهریور لازم الاجرا شد به بانک ها ابلاغ کرد تا ضمن رعایت نرخ سود ۱۵ درصدی علی الحساب بودن نرخ ها در نظام بانکی زنده شود.
برای پایان دادن به این شرایط که نه تنها به نفع شبکه بانکی نیست بلکه اقتصاد ملی را نیز تهدید می‌کند، زمان آن رسیده است تا بانک های ایرانی زمین بازی خود را برای رقابت عوض کنند. زمینی که در آن رضایت مشتریان از خدماتی که بانک به آنها ارائه می‌دهد، سرنوشت ساز است. در بانکداری اختصاصی که هم اکنون در اکثر کشورهای دنیا درحال اجراست و درکشور ما نیز توسط یکی از بانک‌های خصوصی آغاز شده است، بانک به سوپرمارکتی مالی برای مشتریان تبدیل می‌شود که در آن خدمات متنوع مالی از خرید و فروش سهام بورسی، اوراق قرضه و… و مشاوره های تخصصی ارائه می شود.
در سوپرمارکت های مالی یکی از نقش های بانک های تجاری در ساختار مالی اقتصاد «فروش، توزیع و عاملیت خدمات مالی مانند بیمه، سهام و اوراق با درآمد ثابت، با ارائه مشاوره یا بدون مشاوره» است. براساس تعاریف ارائه شده سوپرمارکت مالی ، شرکتی است که خدمات گسترده مالی را در زیر یک سقف ارائه می دهد. برای مثال برخی از مؤسسات مالی، خدمات بورس، اوراق با درآمد ثابت، بیمه و بعضاً مشاوره املاک را در کنار خدمات بانکی به مشتریان ارائه می کنند. برای مشتریان، مدیریت کردن تمامی دارایی‌ها با یک مؤسسه می تواند تبادلات مالی و برنامه‌ریزی را سهل‌تر و کاراتر کند، زیرا دیگر نیازی به انتقال دائم پول از یک مؤسسه به مؤسسه دیگر نیست.
طی سال‌های اخیر در ایران نیز گام‌هایی برای تبدیل شعب بانک ها به سوپرمارکت های مالی برداشته شده که البته با تعریف بین المللی آن تفاوت دارد. درهمین راستا برخی از بانک ها درکنار نگاه سودآوری، اقدام به راه اندازی شرکت های بیمه، صرافی و کارگزاری در زیرمجموعه خود کرده اند. یکی از نخستین تجربه ها در سال ۱۳۸۹ برای اتصال ۱۲۰۰ شعبه بانک مسکن به شرکت فرابورس ایران رخ داد. پس از پذیرش «اوراق حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن» در شرکت فرابورس ایران، شعب بانک مسکن در تعامل مستقیم با شرکت فرابورس و کارگزاری بورس قرار گرفتند. برای نخستین بار در کشور، ارائه این گونه خدمات موجب تنوع بخشی به محصولات ارائه شده در بانک شده و منابع قابل توجهی را عاید بانک ها کرد. در روزهای گذشته نیز بانک صادرات ایران از راه اندازی سوپرمارکت های مالی برای ارائه خدمات بانکی، بیمه ای و مشاوره سرمایه گذاری خبر داد. تلاش بانک صادرات ایران برای ارائه خدمات گوناگونی که صرفاً بانکی نیست، نشان می دهد که ضرورت تغییر زمین بازی رقابت درک شده است.
در آینده؛ درصورتی که با نظارت شدید بانک مرکزی نرخ های سود بانکی در تمام بانک های کشور یکسان شود و هیچ بانکی با روش های مختلف آن را دور نزند، تنها چگونگی ارائه خدمات بهتر و بیشتر و رضایت مشتریان است که برنده رقابت بانک‌ها را مشخص خواهد کرد. ت
زمانی که سودی که بانک ها به مشتریانشان می پردازند، تنها ملاک انتخاب بانک باشد، بانک ها نیز برای پیروزی در این رقابت و جذب مشتری بیشتر سعی می کنند تا نرخ سود جذاب تری به مردم پیشنهاد دهند، روشی که در نهایت به زیان همه تمام خواهد شد. ولی در فضایی که نرخ سود در شبکه بانکی یکسان و یکنواخت شود، مشتریان به دنبال بانکی می گردند که عمده نیازهای مالی آنها را همچون یک مشاور امین و وکیلی دلسوز پاسخگو باشد
دیدگاهتان را بنویسید