لاستیک زاپاس که زمانی یکی از تجهیزات استاندارد هر خودرویی بود، امروزه بسیاری از خودروهای برقی (EV) دیگر با این قطعه عرضه نمی‌شوند. اما چرا؟ آیا این یک تصمیم مهندسی منطقی است یا صرفاً تلاشی برای کاهش هزینه‌ها و افزایش فضای باتری‌ها؟
تصویر روز ـ برای بسیاری از رانندگان، نداشتن لاستیک زاپاس ممکن است یک مشکل جزئی به نظر برسد، اما برای کسانی که در مسیرهای ناهموار یا مناطق دورافتاده تردد می‌کنند، این مسئله می‌تواند تفاوت بین ادامه سفر و گیر افتادن در جاده باشد.
به نقل از اسب بخار، در بررسی جدیدی، مشخص شده است که بسیاری از خودروهای الکتریکی مدرن دیگر از لاستیک زاپاس برخوردار نیستند. به‌عنوان مثال، در رونمایی از هیوندای آیونیک ۵ مدل ۲۰۲۵، خبرنگاران پرسیدند که آیا نسخه XRT این مدل که برای مسیرهای آفرود طراحی شده است، برخلاف سایر مدل‌ها به لاستیک زاپاس مجهز خواهد بود؟ پاسخ منفی بود. هیوندای تأیید کرد که این خودرو نیز فقط با یک قوطی مایع پنچرگیری و یک پمپ باد قابل حمل عرضه خواهد شد. اگر این ابزار نتواند مشکل را حل کند، راننده چاره‌ای جز تماس با امداد جاده‌ای نخواهد داشت.
اما چرا خودروسازان این تصمیم را گرفته‌اند؟
لاستیک‌های زاپاس همواره یکی از مهم‌ترین تجهیزات برای خودروهای آفرودی و ماجراجویان بوده‌اند. برای مثال، تقریباً تمام خودروهای شاسی‌بلند آمریکایی نظیر شورولت تاهو، فورد F-۱۵۰ و جیپ رانگلر دارای لاستیک زاپاس هستند؛ زیرا در مسیرهای ناهموار، احتمال پنچر شدن لاستیک‌ها بسیار بالاست.
اما حالا، حتی خودروهایی که برای طبیعت‌گردی طراحی شده‌اند، لاستیک زاپاس ندارند. امروزه بسیاری از خودروهای کراس‌اوور مانند سوبارو اوت‌بک و مزدا CX-۵۰ حداقل یک لاستیک یدکی کوچک (mini spare) دارند، اما در خودروهای برقی چنین چیزی نیز وجود ندارد.
مشکل اینجاست که مایع پنچرگیری، برای همه مشکلات چاره‌ساز نیست. این محلول تنها می‌تواند سوراخ‌های کوچک در قسمت رویی لاستیک را پوشش دهد، اما اگر لاستیک از دیواره کناری آسیب ببیند که در جاده‌های سنگلاخی بسیار رایج است. این روش هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. در این شرایط، راننده باید به امداد جاده‌ای متوسل شود که اگر در منطقه‌ای دورافتاده باشد، ممکن است ساعت‌ها انتظار بکشد.
کاهش وزن خودرو و افزایش بهره‌وری انرژی
یکی از مهم‌ترین دلایل حذف لاستیک زاپاس، کاهش وزن خودرو است. طبق گزارش Consumer Reports، از سال ۲۰۲۰، تقریباً ۵۰ درصد از خودروها تنها با لاستیک زاپاس کوچک عرضه می‌شوند و تنها ۱۰ درصد از خودروها هنوز لاستیک زاپاس کامل دارند.
این موضوع به‌ویژه برای خودروهای برقی مهم‌تر است، زیرا هر کیلوگرم اضافه، میزان مصرف انرژی را افزایش می‌دهد و برد خودرو را کاهش می‌دهد. برای تبلیغ برد بالاتر، خودروسازان سعی دارند وزن خودرو را تا حد ممکن کاهش دهند.
کمبود فضای کافی به دلیل باتری‌های بزرگ
خودروهای برقی، برخلاف خودروهای بنزینی، دارای باتری‌های بزرگ در قسمت زیرین شاسی هستند. این پلتفرم‌های “اسکیت بورد” معمولاً فضای کافی برای ذخیره لاستیک زاپاس را ندارند. بسیاری از خودروسازان، فضای زیر صندوق عقب را برای باتری‌ها و موتورهای برقی اختصاص داده‌اند.
پیشرفت فناوری لاستیک و امداد جاده‌ای
برخی از خودروسازان استدلال می‌کنند که فناوری لاستیک‌ها طی سال‌های اخیر پیشرفت زیادی کرده است و احتمال خرابی کاهش یافته است. همچنین، امداد جاده‌ای اکنون در بسیاری از نقاط جهان خدمات‌رسانی سریعی دارد.
شَد بلچ، مدیر ارتباطات شورولت، در این خصوص توضیح می‌دهد: «امروزه فناوری لاستیک‌ها و خدمات امداد جاده‌ای به حدی قوی شده‌اند که به ما اجازه می‌دهند تا اولویت را به امکانات موردنیاز روزمره رانندگان بدهیم.»
خودروهای برقی سنگین‌تر هستند و لاستیک‌هایشان زودتر فرسوده می‌شود
یکی از تناقض‌های این تصمیم این است که خودروهای برقی، وزن بیشتری نسبت به همتایان بنزینی خود دارند و همین موضوع باعث می‌شود لاستیک‌های آن‌ها دو برابر سریع‌تر فرسوده شوند.
بر اساس آزمایش‌های مختلف، لاستیک‌های خودروهای برقی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد سریع‌تر از خودروهای معمولی دچار فرسودگی می‌شوند. این یعنی احتمال پنچر شدن لاستیک در یک خودروی برقی، بیشتر از خودروهای بنزینی است. با این حال، بسیاری از مدل‌های برقی، برخلاف وانت‌ها و شاسی‌بلندهای آفرودی، لاستیک زاپاس ندارند.
استثناهایی که لاستیک زاپاس دارند
در حالی که بسیاری از خودروهای برقی شهری و کراس‌اوورها لاستیک زاپاس ندارند، برخی از پیکاپ‌های برقی هنوز این ویژگی را ارائه می‌دهند. مدل‌هایی مانند، شورولت سیلورادو EV، GMC هامر EV، GMC سیرا EV، فورد F-۱۵۰ لایتنینگ، ریویان R۱T و R۱S از جمله خودروهایی‌اند که هنوز لاستیک زاپاس دارند.
همگی دارای لاستیک زاپاس کامل یا حداقل یدکی کوچک هستند. حتی تسلا سایبرتراک امکان اضافه کردن یک لاستیک زاپاس را دارد، اما این لاستیک بخش زیادی از فضای بار را اشغال می‌کند.
آیا حذف لاستیک زاپاس، روندی دائمی خواهد بود؟
برخی خودروسازان احتمالاً به فکر ارائه لاستیک زاپاس به‌عنوان یک آپشن اضافی برای مشتریان خواهند بود. برخی شرکت‌های شخص ثالث نیز محفظه‌هایی برای حمل لاستیک زاپاس در صندوق عقب یا روی سقف خودروهای برقی طراحی کرده‌اند.
ریویان، که یکی از پیشگامان خودروهای برقی آفرودی است، احتمالاً راهکاری برای این مشکل ارائه خواهد کرد. تانیا میلر، مدیر ارشد ارتباطات محصول ریویان، در پاسخ به پرسشی درباره لاستیک زاپاس در مدل‌های R۲ و R۳، با یک شکلک چشمک در انتهای پیام خود، امیدها را زنده نگه داشته است!
در نهایت، به نظر می‌رسد که لاستیک زاپاس به‌عنوان یک گزینه جانبی در خودروهای برقی باقی بماند، اما به‌عنوان یک ویژگی استاندارد، دیگر جایی در مدل‌های آینده نخواهد داشت.
دیدگاهتان را بنویسید