تصویر روز: هفدهم مردادماه که به نام روز خبرنگار نامگذاری شده است به مثابه همه مناسبت ها دیگر می تواند فرصتی برای پرداختن به این امر مهم به حساب آید ، اگر چه مشغله ها و هیاهوی ریز و درشت که به نحوی از انحاء زندگی روزمره را تحت الشعاع خود قرار داده است مانع از خوب دیدن و خوب اندیشیدن پیرامون مسائل و مباحث جدی تلقی می گردد .
بی تردید یکی از پدیده های مهم در ارتباطات اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی موضوع رسانه و فعالیت رسانه ای است . همان گونه که علوم انسانی و علوم اجتماعی در طی سال های متمادی دستخوش تغییرات بنیادی و نظریه پردازی های مختلف و متفاوت شده است، موضوع رسانه های اجتماعی نیز از حیث رویکردی و کارکردی نیز در این کش و قوس تحت تاثیر این جریانات فکری و جنبش علمی قرارگرفته و علاوه بر تغییرات ماهیتی و ساختاری ، به واسطه تحول و دگرگونی های برگرفته از شتاب پرسرعت تغییرات فناوری و تکنولوژی، در یک فضا و محیط پیچیده و پر تلاطم با لایه های تو در تو قرار گرفته است به نحوی که در این فضای جدید و در دنیای عدم قطعیت ، درهر مقطع زمانی و در هر موقعیت و وضعیت جدید ، ضرورت باز تعریف و باز مهندسی برای صاحب نظران ، کارگزاران و ذینفعان مورد تاکید قرار می گیرد.
قدر مسلم اگرچه به واسطه عدم هم سوئی از حیث زمانی و شتاب در حوزه تولید و کارکرد سخت افزاری و نرم افزاری ، شکافی فیمابین خلاقان نوآور از یک سو و بهره گیران و ذینفعان بهره مند از ظرفیت های ایجادی روز به روز بیشتر و بیشتر شده است و متعاقب این اتفاقات و رخداد ها ، ضرورت راهبری و راهنمائی را در قالب دانش و سواد رسانه ای گوشزد می نماید، ولیکن این دانش و سواد مبتنی بر نوآوری و خلاقیت که برگرفته از علم و دانش آشکار می باشد و به مرور تبدیل به مهارت های اجرائی می گردد همه این ماجرا و پازل های تکمیل کننده این صفحه گسترده و وسیع نمی باشد . زیرا در این میان رفتار های حرفه ای که مبتنی بر اخلاق عمومی و اخلاق حرفه ای محسوب می گردد در این فراز و نشیب و در کنار ضرورت بهره گیری و بهره مندی از دانش آشکار و روز آمدی و به روز بودن اطلاعات ، موضوع دانش ضمنی را به صورت جدی گوشزد نموده و به شدت نقش آفرینی آن را در شکل گیری این امر مورد تاکید قرار می دهد . زیرا شتاب و سرعت ها به مثابه سیل های خانمان برافکن همه چیز را با خود به حرکت در می آورند و به طور منطقی ایستادن در مقابل سیلاب خروشان و پرشتاب و تغییرات جدی شکننده ، چیزی جزء تائید و تاکید بر جهل و نادانی را با خود به دنبال ندارد و متاسفانه زمانی آثار یک جریان و یک حرکت و موج جدید بیشتر می تواند یک فرصت را به تهدید تبدیل سازد که آمادگی های ذهنی و روانی و آمادگی های ساختاری و محیطی مهیای این تغییرات و این جریان جدید نباشد . در واقع نقش استراتژیست های آینده پژوه ، بررسی وضعیت و شرایط گذشته ، حال و آینده و متعاقب آن تدوین سناریو های مختلف و متفاوت و به دنبال آن تعریف پلان های مرتبط با آن برای جریان سازی و یا مدیریت بر جریانات و اتفاقات آینده می باشد تا علاوه بر آماده سازی ذهنی و محیطی، بتوانند شرایط و تغییرات جدید را برای مهار کردن و هدایت کردن آن از یک سو و بهره گیری و استفاده بهینه از سویی دیگر را فراهم سازنند تا از وضعیت جدید ، حداکثر بهره برداری و کمترین هدر رفت منابع صورت گیرد .
متاسفانه یکی از عارضه های جدی در کشورهای در حال توسعه که بطور معمول مصرف کننده جریانات و تغییرات جهانی می باشند و خواسته و ناخواسته در مسیر تغییرات مستمر و متناوب و از جنس تدریجی و ناگهانی قرار می گیرند،عدم مدیریت و راهبری صحیح تغییرات و استفاده موثراز آنها با بهره گیری از ظرفیت هدایت این تغییرات در جهت بهره وری بالاتر و احصاء منافع عمومی است. شاید پرداختن به حواشی و دور شدن از اصل و متن ، توام با سوء مدیریت ، فقدان برنامه ریزی و رفتار هیجانی کنترل نشده این معضل را بیش از پیش پررنگتر می سازد. بی تردید حضور و ظهور نسل جدید از رسانه ها و شبکه های اجتماعی یکی از نتایج این تغییرات پرشتاب و تحولات شگفت و سرسام آور در عرصه تکنولوژی و فناوری نوین است .
فعالیت این دسته از رسانه ها بر بستر الکترونیک و دیجیتال و ورود کسب کار های جدید در حوزه رسانه و اطلاع رسانی تاثیر مستقیم و موثری را بر فعالیت کارگزاران و دست اندرکاران تولید خبر ، پیام و محتوا در اشکال ، ابعاد و ساختار به جا گذاشته است که علیرغم همه مزیت ها و ویژگی های که در عرصه ارتباطات ، اطلاع رسانی و زمینه سازی و کمک به کسب و کاری های جدید و تاثیر مستقیم بر هزینه های آشکار و پنهان ، مستقیم و غیر مستقیم به جا گذاشته است و لیکن به مانند همه رخداد ها و تغییرات صورت گرفته در اعصار و ادوار مختلف مسائلی را باخود به دنبال داشته است به نحوی که بواسطه هزینه ها و قیمت تمام شده این کسب و کار از یک سو و امکان دسترسی آسان در بهره گیری از نرم افزار و سخت افزار از جمله تلفن همراه به منظور تولید محتوا و اطلاع رسانی به ذینفعان از سوی دیگر ، با لحاظ کردن نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی مرتبط و غیر مرتبط و سایر بیکاران ، فضای اقبال عمومی را به سوی این کسب و کار بسیار زیاده نموده است به طوری که هرکس در هر شرایطی و با انگیزه های مختلف ، از جمله به واسطه دغدغه های شخصی از جنس اطلاع رسانی و تحلیل ها و اظهار نظر های سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، علمی و ورزشی و یا هر موضوع دیگر ، بیکاری ، تفریح و سرگرمی و یا معیشت و درآمدزائی اقدام به فعالیت در این زمینه نموده است به طوری که امروز شاهد رشد قارچ وار این دسته از رسانه های نسل جدید می باشیم که این امر منتج به فراوانی و کمیت غیر منطقی و تولید بی رویه و تکثر اطلاعات ، اخبار و محتوای صحیح و یا نادرست که پیامد تغییرات شتاب زده و موج جهانی بوده ، گردیده است . متاسفانه عدم مدیریت ، عدم راهبری ، هدایت و راهنمائی ذینفعان ، مخاطبان و علاقمندان با لحاظ کردن شاخص های کمی و کیفی توام با نظارت ناکافی باعث فعالیت یک گروه از رسانه های نوظهور فاقد شناسنامه و بی هویت شده است که بواسطه ملغمه و هیاهوی پیش آمده و به منظور امکان ماندگاری و ادامه چرخه حیات و درآمدزائی ، اقدام به رقابت ناسالم با یکدیگر و یا با سایر رسانه های مجازی و شبکه های اجتماعی کیفی و غیر کیفی ، با هویت و بی هویت و شناسنامه دار و متزلزل نموده اند .
رقابت های ناسالم ، اخاذی و رانت خواری و تهدید هایی از جنس ایجاد موج های منفی ، نشر اکاذیب ، دروغ پردازی و بازی با شخصیت و اعتبار اشخاص حقیقی و حقوقی و ایجاد موج منفی در جهت تخریب شخصیت و یا بزرگ نمائی مسائل بی ارزش و کم ارزش توام با تشخص بخشی و اعتبار دهی به برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی فاقد اعتبار در جهت حفظ منافع آنان بخشی از اقدمات غیر اصولی و غیر حرفه ای این گروه از رسانه ها و شبکه های اجتماعی می باشد و مسلما در آن طرف این بازی های رسانه ای که توسط عده ای سود جو و فرصت طلب که فاقد اخلاق عمومی و اخلاق حرفه ای می باشند ، ضعف دانش ،تخصص ، آگاهی و مهارت گروهی از روابط عمومی های غیر مرتبط و ناکارآمد وجود دارد که بقا و دوام خود را در گرو همراهی و هم سوئی با این دسته از رسانه ها و شبکه های اجتماعی فریب کار و متقلب می دانند و این نوع رسانه ها و شبکه های اجتماعی که از ضعف و ناکارآمدی و رفتار غیر حرفه ای و غیر تخصصی روابط عمومی ها آگاهی پیدا می کنند بیش از پیش از این ضعف و ناکارآمدی سوء استفاده کرده و بهره می جویندو با انواع فریب ، تهدید و اجرای نمایش و موج های خبری در مدح و ثنای سازمان و مدیران یا تهدید های رسانه ای به دنبال دوام و بقای سازمان و ثبات مدیریتی به عنوان محلی برای درآمد مستمر از فضای ایجاده شده می باشند .
اما شرط انصاف نیست که اگر بخواهیم تعمیم نار روا داده و همه فعالان این عرصه را با یک شیوه و به صورت صفر و صد و سختگیرانه و غیر کارشناسانه مورد نقد و بررسی قرار دهیم ، همان گونه که روابط عمومی های فعال و کارآمد نیز از این قاعده مستثنی می باشند و در یک فضای منطقی و کارشناسانه و متعهد به دنبال ایفای نقش و رسالت حرفه ای خود هستند. خبرنگاران فهیم ، دلسوز ، کاربلد، متخصص ، متعهد و برخوردار از رسالت اخلاقی و حرفه ای جدی و پر تلاش در فضای مجازی و شبکه اجتماعی و یا سایر رسانه ها در کنار این کارگزاران و مدیران روابط عمومی لایق و آگاه به کار و دارای توان علمی و عملی و دانش حرفه ای و در سایه تعامل منطقی و عالمانه با رسانه ها در جهت کمک به پیشبرد و اهداف و برنامه های سازمان و استیفای حقوق و تحقق انتظارات به حق مردم توامانی انجام وظیفه نمایند و بی تردید ماحصل یک رفتار حرفه ای نتیجه ای اثر بخش برای رسانه ها و روابط عمومی ها در انجام وظایف و تعهداتشان نسبت به مردم خواهد بود .
سعید معادی
دیدگاهتان را بنویسید