چند کلمه ای درباره مدیریت ریسک

تصویر روز: ریسک تاثیر عدم قطعیت یا عدم اطمینان بر اهداف است و به زبان ساده تر ریسک احتمال وقوع رخدادی است که در شرایط اولیه تغییر ایجاد می کند. ریسک با احتمال همراه است، بدین مفهوم که لزوما اتفاق نمی افتد و حداقل می توانیم دو پیامد که شامل وقوع یا عدم وقوع رخداد است را انتظار داشته باشیم. ضمن اینکه حداقل یکی از این رخدادها یا پیامدهای احتمالی برای ذینفعان نامطلوب تلقی می-شوند. مثلا ریسک احتمال وقوع خسارت مالی ناشی از تصادف خودرو، احتمال تخریب اموال در اثر وقوع زلزله یا حتی آنچه امروز در جهان و ما نیز کشورمان با آن مواجهه هستیم، ریسک مثل احتمال ابتلا به بیماری کووید-19 یا حتی احتمال عدم کسب درآمد به علت تعطیلی کسب و کارهای ناشی از شیوع بیماری که از طرف نهادهای دولتی الزام می¬شوند.
شرکت¬¬های بیمه اساسا وجود دارند تا راه¬حل¬های مدیریت ریسک به مشتریانشان ارائه دهند و ریسک مشتریان را ارزیابی و تا حد ممکن قبول نمایند. شرکت¬های بیمه در ازای این خدمات به تناسب احتمال و شدت ریسک قبولی از مشتریان خود مبالغ اندکی را به¬عنوان حق بیمه دریافت می¬کنند و با مدیریت مجموع نقدینگی حاصل شده از حق¬بیمه همه مشتریانشان که علاقمند به تحت پوشش قرار دادن ریسک مشابهی بوده¬اند می¬توانند علاوه بر تامین مبالغ خسارت¬های احتمالی برای مشتریان حادثه¬دیده با سرمایه¬گذاری وجود نقد برای کسب و کار و سهامداران خود سود ایجاد می¬کنند.
با این حساب شرکت¬های بیمه لازم دارند تا در انتخاب ریسک¬های مشتریان و قبول آنها هوشمندانه رفتار نمایند تا هم نسبت به مشتریان بتوانند متعهد باقی بمانند و خسارت¬های احتمالی را جبران نمایند و هم نسبت به سهامداران خود بتوانند پاسخگو باشند و بقای سازمانی خود را تضمین نمایند. معمولاً شرکت¬های بیمه ریسک¬هایی را قبول می¬کنند که پیامد آن از دو حالت وقوع زیان یا عدم وقوع زیان خارج نباشد و اصطلاحاً به این نوع ریسک¬ها ایستا یا خالص گفته می¬شود. اگر برایتان سوال است که نوع دیگری از ریسک ممکن است چه حالت¬هایی داشته باشد باید بگویم که ریسک¬هایی هستند که پیامدهای آنها سه وضعیت سود، زیان یا عدم تغییر است و شرکت¬های بیمه عموماً این دست ریسک¬ها را قبول نمی¬کنند، چراکه متعهد به پرداخت زیان و سود نیز می¬شوند که عدم قطعیت بالا و پیچیده¬تری دارد.
از طرف دیگر می¬دانیم که همه افراد و سازمان¬ها با ریسک¬های متعددی رو¬به¬رو هستند که تلاش می¬کنند با راه¬کارهای مختلفی مثل کاهش احتمال وقوع آن، یا آمادگی برای کاهش اثرات آن، اجتناب از ریسک، انتقال ریسک مثلا به شرکت بیمه و راه¬کارهای دیگر با آنها مواجهه شوند. در این میان شرکت¬های بیمه از این قاعده مستثنی نیستند و خود شرکت¬های بیمه هم علاوه بر ریسک¬هایی که از مشتریانشان قبول کرده¬اند، به عنوان یک سازمان با ریسک¬های متعدد و متنوعی شامل ریسک¬های مرتبط با فناوری¬ها، مثل ریسک از دست دادن داده¬ها یا ریسک حملات سایبری؛ ریسک¬های مرتبط با سرمایه¬های انسانی، مثل ریسک از دست دادن کارکنان کلیدی؛ ریسک¬های مالی، مثل ریسک عدم وصول مطالبات یا ریسک نوسانات ارزی که بر مطالبات و تعهدات ارزی آنها تاثیرگذار است، ریسک عدم سودآوری سرمایه¬گذاری¬ها؛ یا حتی ریسک¬های دارایی¬های فیزیکی، مثل ریسک خسارت اموال ناشی از آتش¬سوزی یا وقوع سیل و زلزله و بسیاری ریسک¬های کوچک و بزرگ دیگر. بر این اساس شرکت¬های بیمه زیادی نیز سیستم¬های مدیریت ریسک را پیاده¬سازی کرده¬اند. البته هیچ سیستمی و هیچ سازمانی حتی بزرگترین و با سابقه¬ترین شرکت¬های بیمه جهان نمی¬توانند ادعا کنند که سیستم مدیریت ریسک آنها جلوی وقوع همه حوادث ناگوار را گرفته است، چراکه عدم اطمینان و عدم قطعیت جزو ماهیت وجودی ریسک است، اما با سیستم¬های مدیریت ریسک می¬توان احتمال وقوع یا شدت اثر ریسک¬ها را به حداقل رساند.
در ایران، بیمه مرکزی با تمرکز بر چهار نوع ریسک بیمه¬گری، بازار، اعتبار و نقدینگی در هر شرکت بیمه شاخصی با عنوان نسبت تسویه شوندگی یا توانگری مالی را به صورت سالانه بر هر شرکت بیمه اندازه¬گیری می¬نماید. توانگری مالی نشان می¬دهد که شرکت بیمه مربوطه براي پوشش ريسك¬هاي پذيرفته شده خود است دارای توانایی مالی لازم هست یا خیر و اگر بالاتر از 100% باشد، سطح توانگری یک را احراز می¬کند و به این ترتیب مشتریان و سهامداران می¬توانند از این بابت در تعاملشان با شرکت¬های بیمه اطمینان حاصل نمایند.
شرکت بیمه تعاون نیز که فعالیت خود را از سال 1392 شروع کرده و با تکمیل زیرساخت¬های پایه و پیاده¬سازی سیستم¬های مدیریتی نوین، فعالیت خود را از سال 1396 به صورت جدی¬تری گسترش می¬دهد، با هدف افزایش اطمینان کلیه ذینفعان شامل مشتریان، سهامداران، کارکنان، شبکه فروش، بیمه مرکزی و بیمه¬گران اتکایی همکار و سایر همکاران تجاری و همچنین جلوگیری و یا آمادگی برای مواجهه با ریسک¬ها و شرایط بحرانی احتمالی، سیستم مدیریت ریسک را بر اساس آخرین ویرایش استاندارد بین¬المللی ISO31000 پیاده¬سازی کرده است. در این میان نسبت توانگری مالی شرکت بیمه تعاون نیز مطلوب و در سطح یک قرار دارد.
این موضوع واضح و مشخص است که ریسک¬ها پویا هستند، به این معنا که بعضاً ریسک¬های جدید ایجاد می¬شوند، بعضی از ریسک¬ها از بین می¬روند، بعضی ریسک¬ها تشدید می¬شوند و برخی دیگر تقلیل پیدا می¬کنند و این ساختار همواره در حال تغییر و دگرگونی است. ریسک¬های نوظهور ریسک¬هایی هستند که به تازگی ایجاد شده¬اند یا از قبل وجود داشته¬اند اما اندازه¬گیری و ارزیابی آنها به دلیل پیچیدگی و تاثیرگذاری عوامل متعدد بر آنها پیچیده است یا ممکن است پتانسیل خسارتی بالایی نیز داشته باشند. ریسک¬های مختلف مرتبط با شیوع بیماری¬های همه¬گیر برای انسان¬ها، موجودات زنده و کسب و کارها نیز از این دست هستند و در حال حاضر بسیاری از مردم جهان با تبعات وقوع یکی از این ریسک¬ها که شیوع بیماری کووید-19 و تبعات ناشی از آن است دست و پنجه نرم می¬کنند.
بیمه¬تعاون برای مواجهه مشتریان با یکی از این ریسک¬های نوظهور که احتمال تعطیلی کسب و کار ناشی از الزامات دولتی برای مقابله با بیماری¬های همه¬گیر و جهان¬شمول است بیمه¬نامه¬ای را طراحی و برای کسب و کارهای مختلف عرضه کرده است.
«بیمه توقف کسب و کار ناشی از اپیدمی» ریسک احتمال تعطیلی کسب و کارهای مختلف با دستور دولتی به واسطه شیوع بیماری¬های همه¬گیر و البته نه لزوما کووید-19 را پوشش می¬دهد. بیمه¬نامه به محض اعلام تعطیلی و به شرط گذشتن مدت زمان دوره انتظار ابتدای قرارداد فعال می¬شود، و با اعمال فرانشیز زمانی کوتاهی تا ۶۰ روز درآمد روزانه کسب و کار مربوطه را پوشش می¬دهد. دسته¬های مختلف کسب و کار می¬توانند از طریق وب سایت drbime.com یا شعب و نمایندگی¬های شرکت در سراسر کشور یکی از بسته¬های خدمت را خریداری نمایند و نه تنها در این بیماری همه¬گیر کنونی بلکه با تمدید بیمه¬نامه خود همواره این ریسک را تحت پوشش بیمه قرار بدهند.
ما در بیمه تعاون امیدوار هستیم که مجموعه زیرساخت¬های مدیریتی موجود در کنار تیم¬های کاری جوان و پویایی که در سراسر کشور در حال فعالیت هستند زمینه اطمینان هرچه بیشتر مشتریان را فراهم نماید و ما علاوه بر اینکه می¬توانیم پاسخگوی این اطمینان باشیم، مزایا و ارزش¬های بیشتری را نیز برای مشتریان فراهم آوریم.

♦ مریم سلماسی
مدیر ریسک بیمه تعاون