تصویر روز: «موفق‌ترین انسان کسی است که بهترین اطلاعات را دارد». این نگرش بنجامین دیزرائیلی (Benjamin Disraeli) سیاست‌مدار و رمان‌نویس بریتانیایی در قرن نوزدهم میلادی، خلاصه‌ای از هدف فناوری اطلاعات را ارائه می‌دهد: «تولید، فرایندها، ذخیره‌سازی، ارتباطات و استفاده از اطلاعات».
فناوری‌های اطلاعاتی به توسعه بزرگ‌ترین صنایع عصر حاضر کمک کرده است. امروزه فناوری اطلاعات به عنوان پیونددهنده و میانجی صنایع مختلف، سعی دارد با استفاده از تجهیزات، اطلاعات و ارتباطات، داده‌های مورد نیاز صنایع مختلف، کسب و کارها و مردم را به بهترین نحو ممکن، در کوتاه‌ترین زمان و با سرعت زیاد فراهم آورد. در واقع، فناوری اطلاعات با تغییر شکل تکنیک‌های تولید، فرایندهای مدیریت و امکان‌ها و تجهیزات ارتباطاتی بر شکل کلی صنایع مختلف تاثیر گذاشته و آنها را متحول کرده است.
در گذر زمان: انقلاب دیجیتالی
انقلاب دیجیتالی (digital revolution) را که از سال ۱۹۸۰ آغاز شده و تا امروز ادامه یافته، می‌توان تغییر جهت از فناوری الکترونیکی آنالوگ به سوی فناوری دیجیتالی دانست. در مرکز این تحول، ترانزیستور و فناوری‌های دیگر مانند رایانه، تلفن همراه و غیره قرار دارند.
سرچشمه انقلاب دیجیتالی را می‌توان سال‌های ۱۹۷۴-۱۹۷۹ دانست. در سال ۱۹۷۰ امکان ساخت رایانه‌های دیجیتالی پیشرفته‌تری فراهم آمد. ارتش، دولت‌ها و سازمان‌ها در سال‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ مجهز به سامانه‌های کامپیوتری شده بودند. به ویژه ایالات متحده امریکا طی دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ هزاران مراکز رایانه‌ای عظیم داشت. در ابتدا رایانه محدود به مقاصد نظامی بود. اما رایانه‌های شخصی در سال ۱۹۷۰ به وجود آمدند. در واقع، اواخر سال ۱۹۶۹ برای اولین بار اینترنت به مردم ارائه شد. چندین پروتکل اینترنتی دیگر نیز طی سال‌های بعدی توسعه یافتند.
۱۹۷۰: رایانه شخصی برای اولین بار به بازار آمد و به سرعت محبوب شد و با وجود قیمت بالا، هزاران هزار فروش در آن روزها داشت. به این ترتیب دهه ۷۰ میلادی زمانی بود که اولین ویدئوهای بازی شکل گرفتند. بازی کم‌کم وارد حوزه صنعت شد.
۱۹۸۰: در دهه ۸۰ میلادی رایانه در بسیاری از خانه‌ها در اروپا و آمریکا وجود داشت، همچنین در کتابخانه‌ها، بیمارستان‌ها و سازمان‌ها و کسب و کارها استفاده می‌شد. رایانه باعث شد تولید افزایش یابد و فرصت‌های جدید شغلی فراهم شود. دهه ۸۰ زمان شکل‌گیری اقتصاد جدید بود. نقش رایانه‌ها در توسعه دستگاه‌های خودپرداز، دستگاه‌های صنعتی، موسیقی الکترونیکی، تلویزیون، بازی‌های ویدئویی و بسیاری از خدمات دیگر در این دوره غیر قابل انکار است. میلیون‌ها آمریکایی از اواسط دهه ۸۰ رایانه خانگی خریدند.
فناوری ارتباطات در دهه ۸۰ به طور چشمگیری توسعه یافت. موتورولا DynaTac را در سال ۱۹۸۳ تولید کرد و تلفن‌های همراه در اواسط دهه ۸۰ در دسترس بودند. البته اولین تلفن همراه دیجیتالی، هشت سال بعد، یعنی در سال ۱۹۹۱ در فنلاند ارائه شد. شبکه جدید تلفن با نام ۲G توسعه یافت. صنعت عکاسی دیجیتالی، CD و فلاپی دیسک و همچنین اولین انیمیشن‌ها یا تصاویر متحرک در این دوره به وجود آمدند. اولین وب جهانی در سال ۱۹۸۹ توسط تیم برنرز لی اختراع شد.
۱۹۹۰: شبکه جهانی وب هر روز محبوب‌تر می‌شد. در ابتدا دانشگاه‌ها و سازمان‌های عمومی به آن دسترسی داشتند، اما بعدها پروتکل جدیدی ارائه شد. Mosaic مبنای اینترنت اکسپلورر بود. تا سال ۱۹۹۶ استفاده از وب‌سایت‌ها در کسب و کار و تجارت رایج شد و بسیاری از سازمان‌ها اینترنت را راهی برای برقراری ارتباط با مشتریان و روابط عمومی می‌دانستند.
۲۰۰۰: اوایل قرن جدید، سال‌هایی حیاتی برای توسعه ارتباطات تلفن همراه بود. تلفن‌های همراه به‌طور چشمگیری پیشرفت کردند و به پدیده‌ای فرهنگی بدل شدند. تلفن‌ها برای بازی کردن، فرستادن پیام، عکاسی و غیره استفاده شدند و می‌توان گفت به دستیاران خصوصی و دیجیتالی کاربران بدل شدند. در دهه ۲۰۰۰ انقلاب دیجیتالی در کشورهای نه چندان توسعه یافته نیز حضور یافت (آسیا و آفریقا). استفاده از اینترنت افزایش یافت و کاربران سراسر جهان از به بیش از یک میلیارد نفر رسیدند.
طی پنج سال اخیر، انقلاب دیجیتالی وارد مرحله جدید شده است. اینترنت گسترش یافته است و بیش از ۳ میلیارد نفر در جهان به آسانی به اینترنت دسترسی دارند. ارتباطات تغییر کرده است و شبکه‌های اجتماعی سر بر آورده‌اند. محاسبات ابری در بسیاری از شرکت‌ها استفاده می‌شود.
تاثیر فناوری اطلاعات بر صنایع
صنعت بانکداری: بانکداری یکی از صنعت‌هایی است که با فناوری عجین شده و سعی دارد با استفاده از فناوری اطلاعات، خدمات بهتر و بیشتری به مشتریان ارائه دهد. فناوری اطلاعات توانسته است سیستم حسابداری و مدیریت بانک‌ها را تغییر دهد و در حال حاضر خدمات را نیز دگرگون کرده است.
بانکداری الکترونیکی امکان ارائه خدمات را به مشتریان فراهم آورده است. بانک‌ها امروزه از سیستم‌های نرم‌افزاری مختلف استفاده می‌کنند، انتقال پول به واسطه فناوری از طریق کیف پول همراه، اینترنت بانک و غیره به سادگی صورت می‌گیرد. دستگاه‌های خودپرداز نیاز به رفتن به بانک‌ها را تا حدودی، حل کرده‌اند و بانکداری از راه دور شکل گرفته است. همچنین در تشخیص و تایید هویت از فناوری استفاده می‌شود. از مزیت‌های فناوری اطلاعات در بانکداری می‌توان به طور خلاصه به رضایت بیشتر مشتریان، سرعت بیشتر انجام فرایندها و عملیات بانکی و یکپارچگی اشاره کرد.
صنعت نفت و پتروشیمی: بین استفاده‌های اولیه از فناوری اطلاعات و ارتباطات در این صنعت مثل ایمیل و اینترنت و استفاده از راه حل‌های پیشرفته‌تر مانند شبکه‌های داده یکچارچه یا سنسورهای فرایندهای حفاری و استخراج باید تفاوت قائل شد. امروزه راه‌حل‌های بنیادین فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت پتروشیمی و نفت استاندارد شده و به طور گسترده در کشورهای در حال توسعه نیز استفاده می‌شود.
به دلیل اهمیت نفت و نیاز روزمره و همیشگی کشورها به آن، ICT هر روز بیشتر از پیش در این صنعت مهم تلقی می‌شود. چون تقاضای نفت، باعث می‌شود این صنعت با چالش افزایش تولید و بهبود مواجه باشد. به این ترتیب صنعت نفت بر روی R&D سرمایه‌گذاری می‌کند. فناوری‌های جدید فناوری اطلاعات بر اساس ارائه اطلاعات طبق فرآیندها است و با نظارت بر دستگاه‌ها صورت می‌گیرد. فناوری اطلاعات در جمع‌آوری داده، تصمیم‌گیری و… بسیار حیاتی است. تکنیک‌های مدیریت، شبیه‌سازی الگوهای دو بعدی و سه بعدی از دیگر فناوری‌های مورد استفاده در این صنعت است.
از سویی دیگر صنعت نفت با لوله‌ها و پلت‌فرم‌های عظیم خود از طریق دستگاه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظارت می‌شود. این نظارت می‌تواند به کمک شبکه‌های مخابراتی از راه دور نیز صورت بگیرد و به این ترتیب کل یکپارچه‌ای را شکل دهد.
صنعت خودرو: فناوری اطلاعات باعث پیشرفت‌هایی در زیرساخت وسایل نقلیه و صنعت خودرو شده است، مسائلی از جمله امنیت، سرگرمی و غیره پا به میدان گذاشته‌اند و بر آنها تمرکز می‌شود. همچنین فناوری اطلاعات بر روابط تجاری و تولید تجهیزات نیز تاثیر گذاشته است. امروزه در صنعت خودرو از الگوسازی سه بعدی در طراحی استفاده می‌شود، همچنین برخی تست‌های خودروها به صورت مجازی انجام می‌شود و اطلاعات به اشتراک گذاشته می‌شوند. فناوری اطلاعات در صنعت خودرو به کاهش هزینه‌ها، استقرار فرایندهای عملیات جهانی، ارتباطات و مدیریت کمک کرده است. همچنین امنیت در تولید را بالا برده و میزان اتفاق‌های آسیب‌زا را کاهش داده است. از سویی دیگر، در حوزه فروش، کالاها، خدمات و اطلاعات به صورت آنلاین ارائه می‌شوند و بسیاری از بیمه‌ها فعالیت آنلاین دارند.
قاتل یا ناجی شغل‌ها
اتوماسیون و روباتیک در سال‌های اخیر متهم به عامل اصلی کاهش یا از دست رفتن برخی شغل‌ها شده‌اند. در قرن نوزدهم با به وجود آمدن ماشین‌آلات بافندگی، بسیاری شغل‌هایشان را از دست دادند. امروزه شغل‌های خرد نیز همین نگرانی را در مورد اتوماسیون دارند. رانندگان تاکسی دیر یا زود با تاکسی‌های خودران مواجه خواهند شد. مساله این است که آیا فناوری اطلاعات شغل‌های ما را از بین می‌برد یا صرفا حجم کار را کاهش می‌دهد. بر اساس گزارشی که deloitte در سال ۲۰۱۵ منتشر کرد، فناوری اطلاهات تعداد شغل‌های سخت و خطرناک را کاهش داده است، مثلا برخی شغل‌ها در کارخانه‌ها. از سویی دیگر، شغل‌های مربوط به حوزه‌های بهداشت و درمان در این سال‌ها افزایش یافته‌اند و به مدد فناوری اطلاعات و ارتباطات برخی درمان‌ها از راه دور نیز صورت می‌گیرند و پزشکان می‌توانند بر روند بهبود بیمار نظارت داشته باشند. بر اساس همین گزارش، در برخی حوزه‌ها مثل بهداشت، آموزش و خدمات، فناوری باعث افزایش تولید شده است و میزان استخدام نیز افزاش یافته است.
آینده چگونه خواهد بود؟
چشم‌انداز کسب و کارها و صنایع مختلف به واسطه ابزارهای هوشمند، ماشین‌ها و اطلاعات نامحدود بیش از این تغییر خواهد کرد و ماهیت کار و صنایع را نیز تغییر خواهد داد. استیو پرنتیس، معاون موسسه تحقیقاتی گارتنر در گزارش گارتنر که در سال ۲۰۱۵ انجام شد، سعی می‌کند سال‌های آتی را به تصویر بکشد. تا سال ۲۰۳۰ همه محصولات دیجیتالی می‌شوند و محصولات ابر، احتمالا نسبت به محصولات دیگر، ارزشمندتر خواهند بود و همچنان مدل‌های سنتی کسب و کارها به چالش کشیده خواهند شد. نکته مهم این است که جهان دیجیتالی آتی، به سمت الگوریتم‌ها حرکت می‌کند و تجزیه و تحلیل داده‌ها اهمیت بیشتری می‌یابند. همچنین منابع تبدیل به موادی هوشمند می‌شود. احتمالا ماده‌هایی خواهیم ساخت که هوشمند باشند.
بر اساس پیش‌بینی گزارش The World Economic Forum’s Global Agenda Council on the Future of Software&Society. هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بیش از پیش اهمیت خواهند یافت. همچنین بر اساس گزارش IDC تا سال ۲۰۱۸ سه کاربرد هوش مصنوعی در حوزه‌های درمان، مدیریت تولید و خدمات به کار گرفته می‌شود. به طور خلاصه می‌توان گفت این تغییرات زنجیره ارزش را به زنجیره ارزش و نوآوری جدیدی تبدیل می‌کنند که پلت‌فرم‌های صنابع مختلف، کاربران و مشتریان و ارائه‌دهندگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گروه تحقیق و توسعه آسیاتک
دیدگاهتان را بنویسید