رأی الکترال چیست؟

تصویر روز: برخلاف تصور عموم رئیس جمهور در ایالات متحده آمریکا به صورت مستقیم با رای مردم انتخاب نمی شود. در واقع آمریکا تنها کشوری است که در آن ممکن است یک کاندیدا، موفق به جلب آرای مردمی بشود، اما رقیبش با اتکا به آرای الکترال بیشتر، کلید کاخ سفید را در جیب بگذارد. اما چگونه می‌شود که ۵۳۸ رای الکترال می‌تواند ۲۰۰ میلیون رای مردمی را ابطال کرده و کاندیدایی را که انتخابات را باخته، فرد پیروز معرفی کند؟

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ برخلاف تصور عموم رئیس جمهور در ایالات متحده آمریکا به صورت مستقیم با رای مردم انتخاب نمی شود. در واقع آمریکا تنها کشوری است که در آن ممکن است یک کاندیدا، موفق به جلب آرای مردمی بشود، اما رقیبش با اتکا به آرای الکترال بیشتر، کلید کاخ سفید را در جیب بگذارد.

در سرتاسر آمریکا صدها گزینشگر (Elector) کالج انتخاباتی وجود دارد که هر کدام یک رای را داراست اما از آنجا که سهمیه هر ایالت محدود است، احزاب موجود در یک ایالت موظف به تشکیل جلسه و اتخاذ تعداد رای متناسب با سهمیه هستند.

همه ۵۰ ایالت آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری این کشور مشارکت دارند و البته تاثیرگذاری 14 ایالت که به ایالت‌های «خاکستری» یا «سرنوشت‌ساز» مشهورند از بقیه بیشتر است و در اصل این 14 ایالت کلیدی تصمیم‌ساز (شامل فلوریدا، اوهایو، پنسیلوانیا، نیوهمشایر، کارولینای شمالی، کلورادو، نوادا، میشیگان، ویسکانسین، آیووا، ویرجینیا، مین، نیومکزیکو، و آریزونا) سرنوشت‌ یکی از دو نامزد انتخاباتی هستند و رسما رییس‌جمهور آینده این کشور و جانشین‌اش را وارد کاخ سفید می‌کنند. البته از این میان ۵ ایالت (شامل فلوریدا، اوهایو، میشیگان، پنسیلوانیا، و کارولینای شمالی) کلیدی‌ترین و حیاتی‌ترین ایالت‌ها هستند.

اما چگونه می‌شود که ۵۳۸ رای الکترال می‌تواند ۲۰۰ میلیون رای مردمی را ابطال کرده و کاندیدایی را که انتخابات را باخته، فرد پیروز معرفی کند؟

برای پاسخ ابتدا باید دید الکتور‌ها که آرای الکترال برآمده از آن‌ها است، کیستند و چگونه انتخاب می‌شوند و چرا در انتخاب رئیس جمهوری رای آن‌ها مهم است.

سیستم سیاسی امریکا فدرالی است. یعنی هر ایالت می‌تواند تصمیم گیری‌های خود را جدا از تصمیمات دیگر ایالات و قوانین خاص خود داشته باشد. هر ایالتی در مجلس نمایندگان و سنای این کشور نمایندگانی دارد که در انتخابات سراسری انتخاب و به کنگره که متشکل از مجلس نمایندگان و سنا است، فرستاده می‌شوند. تعداد نمایندگان ایالت‌ها در مجلس نمایندگان برحسب جمعیت هر ایالت متفاوت است. اما همه ایالت‌ها بدون توجه به میزان جمعیت ۲ سناتور در سنا دارند.

الکترال‌های هر ایالت که افراد تصمیم گیر در امور کشوری محسوب می‌شوند از مجموع نمایندگان هر ایالت و دو سناتور آن تشکیل می‌شود. برای مثال کالیفرنیا که ۳۹ میلیون نفر جمعیت دارد، در مجلس نمایندگان ۵۳ نماینده و در سنا ۲ سناتور دارد که به این ترتیب الکتور‌های آن ۵۵ نفر خواهد بود. این ایالت دارای بیشترین آرای الکترال است.

اما چرا این افراد باید به نوعی تایید کننده رای مردم باشند و چرا رای آن‌ها مهم است؟ همان طور که گفته شد این افراد در فرایندی انتخاباتی برگزیده می‌شوند و به نوعی نخبگان هر ایالت محسوب می‌شوند. در سیستم فدرالی امریکا تلاش شده هر ایالتی هرچند کوچک، نفوذ و قدرتی برابر با ایالت‌های بزرگ داشته باشد. کارکرد الکترال‌ها در همین راستا است.

در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، کاندیدا‌ها مجبورند برای رسیدن به کاخ سفید علاوه بر آرای مردمی آرای الکترال را هم داشته باشند. زیرا طبق قانون کاندیدایی به کاخ سفید راه می‌یابد که ۵۰ درصد به اضافه یک رای آرای الکترال را داشته باشد. تعداد الکترال‌ها در سراسر امریکا به ۵۳۸ نفر می‌رسد که به این ترتیب کاندیدایی که بتواند رای مثبت ۲۷۰ الکتور را به دست آورد فرد پیروز نهایی محسوب می‌شود.

رای الکترال نیز به این ترتیب به دست می‌آید که اگر آرای مردمی در ایالتی برای مثال به کاندیدای جمهوریخواه باشد، تعداد آرای الکترال آن به حساب جمهوریخواهان ریخته خواهد شد. البته ممکن است الکتوری برخلاف رای مردمی رای دهد و برای مثال در همین ایالت فرضی که گفته شد، خواهان محاسبه رای خود به نفع کاندیدای دموکرات شود. به این الکتورها، الکتور‌های غیروفادار می‌گویند.

از همین رو ممکن است کاندیدایی رای مردمی را به دست آورد، اما در آرای الکترال موفق نباشد.