تصویر روز _  رشد چند تریلیون دلاری صنعت جهانی بیمه از اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم تا امروز، مدیون راهبردهای مدیریت ریسک در پرتفوی بیمه ها و کنترل خسارت است. ارزش بازار سهام 204 شرکت مطرح جهانی بیمه به لطف راهبرد مدیران ریسک، امروز به 3.3 تریلیون دلار می رسد.

برای نمونه شرکت UnitedHealth Group به عنوان ارزشمندترین شرکت جهانی بیمه که خدمات بیمه های درمانی و مراقبتی را ارائه می کند، توانسته با کمک استراتژی ERM (Business Risk Management) ارزش بازار سهام خود را از 21 میلیارد دلار در سال 2001 به 449 میلیارد دلار در زمان حاضر برساند.

در ایران هم شرکت های بیمه در پی جانمایی راهبردهای کم ریسک در پرتفوی خود هستند و نظام «مدیران پرتفوی» را بر همین اساس شکل داده اند. به گزارش تیتر 20 ، این در شرایطی است که در میانه دهه 80 شرکت های ایرانی فعال در قلمروی بیمه های تجاری، راهبرد مشخص ریسک نداشتند.
پژوهشی که در میان دهه 80 در این مورد انجام شد نشان می داد که شرکت های بیمه «جزهیچ ‌یک از گروه‌های ریسک‌گریز یا ریسک‌پذیر نیستند و تفاوت معنی‌داری از منظر مذکور ندارند.»

دیدگاه مدیریت ریسک بیمه ملت

با وجود این سابقه، حالا ورق دهه 80 برگشته و برخی شرکت های فعال، دیگر نمی خواهند به سنت محافظه کار دهه 80 که انفعال کامل در برنامه ریزی ریسک محسوب می شد، پایبند بمانند.

همان پژوهش که از سوی «میرفیض فلاح شمس» و «زهرا مبارکی» انجام شده بود، نشان می داد که شرکت های بیمه در مقایسه با بازار از «استراتژی فعال» در مدیریت پرتفوی خود استفاده نمی کردند.

اما حالا وضعیت دیگری را شاهد هستیم؛ وضعیتی که ناظر به ورود فعال مجموعه های اقتصادی مانند صندوق بازنشستگی کشوری به صنعت بیمه و سرمایه گذاری برای ایجاد یک پرتفوی دارای مدیریت ریسک است.

«بیمه ملت» به عنوان زیرمجموعه گروه مالی صندوق بازنشستگی کشوری، صاحب دیدگاه مدیریت ریسک شده است؛ شرکتی که پرتفوی بیمه ای خود را از 9 رشته برگزیده و برهمین اساس یک پرتفوی کم ریسک با نسبت خسارت پایین تشکیل داده است. رشته های آتش سوزی و انرژی، باربری، بدنه اتومبیل، درمان، شخص ثالث، عمر (زندگی) و حوادث، مهندسی و مسئولیت، هواپیما و کشتی، و قبول اتکایی در پرتفوی پوشش ریسک بیمه ملت جا خوش کرده اند.

راهبرد مدیریت ریسک بیمه ملت

بیمه ملت برای تدوام ارائه خدمات وحفظ کارایی اقتصادی، ترکیب پرتفوی خود را به سمت برخی خدمات متمایل و از برخی خدمات دور ساخته است. در پرتفوی بیمه ملت از سال 1396 تا پایان سال مالی 1401، به ترتیب منفی 54 درصد، منفی 27 درصد، منفی 8 درصد و منفی 3 درصد از خدمات پوشش ریسک رشته های هواپیما و کشتی، درمان، مهندسی و مسئولیت و باربری کاسته شده است. این میزان کاهش درسهم رشته های یاد شده، هم ناشی از راهبردهای بلند مدت بیمه ملت و هم ناشی از ریسک های کلان اقتصاد ایران و هزینه های ناشی از آن است. در مقابل، به ترتیب 75 درصد، 40 درصد، 20 درصد، 16 و 14 درصد به ریسک رشته های بدنه اتوموبیل، شخص ثالث، آتش سوزی و انرژی، عمر و حوادث و قبول اتکایی افزوده شده است. این تغییر ریل در مدیران پرتفوی، موجب شده که سهم بیمه شخص ثالث از کل رشته-خدمات به 31 درصد، در پایان سال مالی 1401 افزایش یابد.

پس از این مورد، پوشش های عمر و حوادث و درمان سهم 16 و 15 درصدی در پرتفوی ملت دارند. بیمه قبول اتکایی با 13 درصد جایگاه چهارم را دارد. جایگاه های پنجم، ششم، هفتم، هشتم و نهم به رشته های آتش سوزی و انرژی با 9 درصد، بدنه اتومبیل با 7 درصد، مهندسی و مسئولیت با 5 درصد، هواپیما و کشتی با 4 درصد و باربری با 1 درصد اختصاص یافته اند.

در مجموع میزان خدمات پرتفوی بیمه ملت از 1396 تا 1401، به اندازه 6 درصد، با اولویت بیمه بدنه اتومبیل وسعت یافته است.

نسبت تولید بیمه با خسارت

با بررسی آمار خسارت پرداختی بیمه ملت، می توان دلایل کاهش سهم رشته های یاد شده را دریابیم. از سال 1396 تا 1401، در رشته های باربری و هواپیما و کشتی به ترتیب 1135 و 1131 درصد به خسارت های پرداختی بیمه ملت اضافه شد. پس از این موارد، پرداخت خسارت بدنه اتوموبیل، شخص ثالث، درمان، عمر و حوادث، مهندسی و مسئولیت، 102 درصد، 58 درصد، 54 درصد، 45 درصد و 41 درصد افزایش یافتند.

در مقابل خسارت اتکایی قبولی و رشته آتش سوزی و انرژی به ترتیب منفی 44 درصد و منفی 4 درصد کاهش یافتند. از مقایسه میان پرتفوی تولید بیمه و گزارش عملیات پرداخت خسارت، می توان دلایل روشن تغییر مدیریت ریسک پرتفوی بیمه ملت را دریافت. آثار اعمال مدیریت ریسک را حالا می توان در گزارش فعالیت مالی منتهی به مرداد 1402 جست؛ جایی که خبر از حق بیمه تولیدی حدود 1600 میلیارد تومانی می دهد.

تنها در مرداد ماه 343 میلیارد تومان حق بیمه تولیدی ثبت شده است. در مجموع حق بیمه تولیدی ملت، 69 درصدی نسبت به مرداد سال گذشته افزایش یافته است؛ آنهم در شرایطی که خسارت پرداختی در این مدت به 806 میلیارد تومان رسیده است که حاکی از ثبت نسبت خسارت بر روی 50 درصد است.

بیمه ملت در کل سال 1401، 3 هزار و 200 میلیارد تومان حق بیمه تولید کرد اما در مقابل 2 هزار و 200 میلیارد تومان خسارت پرداخت شد. با توجه به اینکه نسبت خسارت این شرکت به حق بیمه تولیدی تا 5 ماهه ابتدای 1402 بر روی 50 درصد نسبت به بازه 96 تا 1401 ثابت مانده، می توانیم امیدوار باشیم که با مدیریت ریسکی که در پرتفوی ملت اعمال شده است، در پایان 1402 عملکرد مالی بهتری را نسبت به 1401 و 96 تا 1401 شاهد باشیم.