تصویر روز: مدیر یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضائی کشور می گوید: با توسعه زیرساخت‌ها و واگذاری امور غیرقضایی مانند داوری و ملاقات مجازی زندانیان به این دفاتر، بخشی از هزینه‌ها جبران می‌شود.

دفاتر خدمات الکترونیک قضائی، راه اندازی و توسعه یافتند تا امور قضایی مردم با سهولت و سرعت انجام شود. این دفاتر که اکنون تعداد آنها در سراسر کشور از ۱۲۰۰ دفتر گذشته است، با استفاده از فناوری‌های روز، زمان و مکان را به چالش کشیدند تا مردم از هر نقطه‌ی کشور در کمترین زمان از خدمات قضائی بهره‌مند شوند.تهران به عنوان پرجمعیت‌ترین شهر کشور و پایتخت ایران اسلامی در این میان، نیازمند تعداد بیشتری از دفاتر در مقایسه با شهرهای دیگر است. پراکندگی این دفاتر در تهران باعث شده که مردم در ترافیک و آلودگی، دیگر نیاز به صرف زمان نداشته باشند.محمدرضا سلطانی، مدیر یکی از این دفاتر است که در خیابان شهید مخبری، در بلوار اشرفی اصفهانی تهران فعالیت می‌کند.

سلطانی که عضو هیأت مدیره کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضائی هم هست، از ۶ سال پیش به همراه ۵ نفر از کارشناسان حقوقی، خدمات لازم را ارائه می‌دهد.او در گفت‌وگو با روابط عمومی کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضائی، ضمن بیان چالش‌های دفتر، خود را متعهد به تکریم ارباب رجوع می‌داند. به همین دلیل از مردم تقاضا می‌کند که به منظور مدیریت زمان خود، پیش از مراجعه به دفتر، نسبت به دریافت نوبت از سامانه نوبت‌دهی اینترنتی کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضائی به نشانی nobat.kdke.ir اقدام کنند.

با توجه به تعداد مراجعان شما، آیا بین هزینه‌ها و درآمدهای دفتر تناسبی وجود دارد؟

مدیریت و کار در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی، با توجه به حساسیت شغل و ویژگی ارباب رجوعِ این دفاتر، جز با عشق و احساس مسئولیت امکان‌پذیر نیست. واقعیت این است که بین درآمد و هزینه‌های دفاتر تناسبی وجود ندارد. تعرفه خدمات دفاتر خدمات الکترونیک قضائی مانند سایر کانون‌ها و اصناف، سالی یک بار بازنگری می‌شود. یعنی هزینه‌ها برآورد و بر اساس میزان کارکرد، تعرفه‌ها تعیین می‌شود. همچنین معتقدیم، به هموطنانی که برای دادرسی به دفاتر مراجعه می‌کنند نباید فشار مالی وارد شود.بیشتر دفاتر سودآوری ندارند و به همین خاطر از مسئولان و مدیران عالی تقاضا می‌کنم به هر شکلی که صلاح می‌دانند به دفاتر کمک شود؛ البته نوع و میزان این کمک‌ها نیازمند بررسی‌های دقیق است تا از منابعی که مدیران عالی قوه قضاییه تشخیص می‌دهند تامین شود.

شما از کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضائی کمکی دریافت می‌کنید؟

با عنایت به اینکه افتخار نمایندگی مدیران دفاتر خدمات الکترونیک به عنوان عضو هیئت مدیره کانون را دارم، الحمدلله با تدبیری که در کانون صورت گرفته و با نگاه مثبت هیئت مدیره به دفاتر، ارائه بسته‌های حمایتی به دفاتر شروع شده است. این بسته‌های حمایتی شامل کاغذ و ملزومات دیگر است. با این حال، این بسته‌ها جوابگو نیست و باید تدبیر موثرتری اندیشید تا مشکلات دفاتر رفع شود.

با توجه به اینکه شما هم مدیر دفتر و هم عضو هیئت مدیره کانون هستید، پیشنهاد شما برای رفع مشکلات مالی دفاتر خدمات الکترونیک قضائی چیست؟
با توجه به اینکه بیش از ۱۲۰۰ دفتر خدمات الکترونیک قضائی در سراسر کشور مشغول فعالیت است، باید تدبیری صورت بگیرد تا دفاتر بتوانند خدمات دیگر را هم ارائه دهند. البته این موضوع در دستور کار قرار دارد. به اعتقاد بنده، خدمات دفاتر نباید صرفاً به امور قضائی از جمله : دادخواست‌های بدوی، تجدید نظر، دادخواست‌های دیوان عدالت اداری، شکواییه و اظهارنامه محدود شود. چراکه فناوری با سرعت بالایی در حال پیشرفت و گسترش است؛ بنابراین برای آنکه بتوان تا حدودی هزینه‌ها را جبران کرد و همچنین با هدف تکریم ارباب رجوع و تسریع در ارائه خدمات غیرقضائی، تقاضا می‌کنم کارهای غیرقضائی از جمله صلح و سازش، داوری، میانجیگری، اجرای احکام مدنی همراه با نظارت قضائی و سایر امور، امکان ارائه خدمات متنوع از سوی دفاتر خدمات الکترونیک قضائی بیشتر فراهم شود تا هم در خروجی کار رسیدگی قضایی تسریع شود و هم دخل و خرج دفاتر متناسب شود.

ملاقات تصویری و مجازی خانواده‌های زندانیان با زندانیان هنوز در دفاتر اجرایی نشده؟

با عنایت به اعتماد هیأت مدیره کانون، اینجانب به عنوان نماینده در جلسات تهیه‌ی پیش‌نویسِ طرح ملاقات مجازی زندانیان با خانواده هایشان حضور دارم؛ در این جلسات که با حضور نمایندگان «معاونت حقوقی»، «معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم»، «مرکز آمار و فناوری اطلاعات» قوه قضائیه و سایر مسئولان مربوطه برگزار می شود، پیش‌نویس مقررات ملاقات زندانیان با خانواده‌هایشان به صورت مجازی که هم‌اکنون مراحل پایانی را طی می‌کند، در حال تدوین می‌باشد و پس از تائید ریاست محترم قوه قضائیه اجرایی می گردد.امیدواریم با مقرراتی که پیش‌بینی شده، این موضوع سریعتر عملیاتی شود که زندانیان و خانواده های آنان بتوانند از آن بهره مند شوند.

دادرسی الکترونیکی چطور؟

درخصوص دادرسی الکترونیکی، زیرساخت‌های لازم فراهم شده و توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات (مافا) قوه قضائیه در حال اجراست؛ با تعاملی که بین مافا و کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضائی وجود دارد، امیدواریم تا با مشارکت فی مابین دادرسی الکترونیکی در دفاتر اجرایی گردد.

نقش فناوری در شکل‌گیری دفاتر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

نقش فناوری در دنیای امروز غیرقابل انکار است. فناوری در همه حوزه‌ها نقش مهمی در تکریم ارباب رجوع داشته است. اگر با سرعت پیشرفت فناوری همراه نشویم، از ما پیشی می‌گیرد و ما عقب می‌مانیم. قبلاً، اگر شخصی قصد داشت دادخواستی برای استانی که در صلاحیت محلی آن استان بود، تنظیم کند، باید کیلومترها راه می‌پیمود و اتلاف وقت و خطرات سوانح جاده‌ای را به جان می خرید، تا بتواند آن دادخواست را ثبت کند اما اکنون با تدبیر در استفاده از ظرفیت فناوری و راه اندازی و توسعه دفاتر خدمات الکترونیک قضائی، مردم در هر نقطه از کشور اگر قصد طرح دعوایی داشته باشند که در صلاحیت محلی یک شهر و استان دیگر است، می‌توانند به نزدیک‌ترین دفتر خدمات الکترونیک قضائی مراجعه و امور قضایی خود را به راحتی انجام دهند.این موضوع اهمیت و نقش فناوری را برجسته می‌کند. همچنین از سرعت پیشرفت فناوری باید به نفع خود بهره ببریم و به فکر ارائه طرح‌های بیشتر باشیم. در واقع، اگر به همین خدماتی که اکنون به صورت الکترونیکی در دفاتر ارائه می‌شود، بسنده کنیم، پس از مدتی عقب خواهیم ماند.

می‌توانید مثالی از تاثیر فناوری در امور قضائی مردم را ذکر کنید؟

ابلاغ‌های قضائی که اکنون به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد، نمونه‌ای از استفاده دستگاه قضا از فناوری به منظور کاهش هزینه‌ها، تسریع در امور و حفظ محرمانگی احوالات مردم است. در گذشته‌ی نه چندان دور، هنگامی که احضار به دادگاه یا ابلاغ حکم قرار بود صورت بگیرد، اداره ابلاغ، مامور اجرا، مامور نامه‌رسان و دیگران در آن نقش داشتند و از جزئیات موضوع مطلع می‌شدند. حتی گاهی اتفاق می افتاد که همسایگان از جزئیات یک مسئله شخصی و محرمانه مطلع می‌شدند و آبروی اشخاص در خطر بود. این در حالی است که اکنون همه مسیرهای قضائی با ثبت نام اشخاص حقیقی و حقوقی در سامانه ثنا طی می‌شود و این مشکلات رفع شده است.

مهم‌ترین مشکل شما در دفتر چیست؟

همان طور که علم و فناوری در حال پیشرفت است، گاهی زیرساخت‌ها از ماهیت کار عقب می‌مانند. یکی از مواردی که باعث رنجش ارباب رجوع می‌شود، قطعی اینترنت و اختلال در اتصال دستگاه‌ها به سرور اصلی است که امیدوارم زیرساخت‌ها به گونه‌ای آماده و مهیا باشند که قطعی‌ها و اختلالات به حداقل برسد.

سخن آخر؟

هدف ما و مدیران عالی قوه قضائیه برای تشکیل دفاتر خدمات الکترونیک قضائی، ارائه خدمات به صورت الکترونیکی بود. به همین خاطر از ارباب رجوع محترم تقاضا می‌کنم، هنگام مراجعه به دفاتر، مدارک مرتبط با هر نوع خدمت الکترونیک قضائی را به هر شکل، چه تایپ شده و چه به صورت فایل در سی‌دی یا فلش یا پیام‌رسان‌های داخلی، به همراه داشته باشند تا زمان کمتری صرف ارائه خدمات شود. علاوه بر این، از مردم عزیز درخواست می‌کنم که حتما به سامانه نوبت‌دهی دفاتر خدمات الکترونیک قضائی به نشانی nobat.kdke.ir مراجعه کنند تا با دریافت نوبت اینترنتی زمان خود را مدیریت کنند. از مسئولان دستگاه قضائی هم مجددا درخواست می‌کنم که به کارهای انجام شده بسنده نکنند و زیرساخت‌ها را توسعه دهند تا علاوه بر خدمات قضائی، امور غیرقضائی هم در دفاتر ارائه شود؛ به این ترتیب، هم فعالیت دفاتر خدمات الکترونیک قضائی تداوم خواهد یافت و هم این دفاتر در ارائه خدمات دستگاه قضا به مردم می‌توانند کمک‌رسان باشند.

شایان ذکر است، خانواده بزرگ کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضائی با شعار «دفاتر خدمات الکترونیک قضائی، از مردم برای مردم» در قالب بیش از ۱۲۰۰ دفتر با نیروهای متعهد و متخصص در سراسر کشور، در تحقق «قوه قضائیه هوشمند در تراز انقلاب اسلامی» در همکاری با مرکز آمار و فناوری اطلاعات دستگاه قضائی، همواره مشغولِ خدمت‌رسانی به عموم مردم شریف ایران اسلامی است.