تصویر روز: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه‌ای خطاب به معاونت مطبوعاتی خواستار توجه کافی به سنجه‌های کیفی و حذف نشریات فاقد کیفیت فنی و حرفه‌ای، غیرضرور و نیز نشریاتی که حقوق مولفان را رعایت نمی‌کنند از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه‌ها و حمایت‌ها شد.

اواخر تیرماه بود که یک فعال رسانه‌ای با انتشار مطلبی در حساب کاربری خود در توئیتر از تخلف موسسه‌ای با داشتن ۳۹ مجله در دریافت یارانه نشر، همچنین کاغذ یارانه ای خبر داد. هر چند انتشار این مطلب و واکنش ها نسبت به آن با پاسخ مدیر موسسه همراه بود، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه ای خطاب به حسن صفرخانی، مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عطف به موارد منتشر شده اخیر در زمینه پرداخت یارانه به پاره ای از نشریات، بررسی دقیق این موضوع در قالب پاسخ به سه سوال را خواستار شد .

همچنین معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دستور رسیدگی دقیق و اعلام نتیجه را به وزیر فرهنگ داد. حالا و حدود دو هفته بعد از انتشار این خبر، دفتر مدیریت عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد به سوالات وزیر ارشاد در نامه ای درباره یارانه‌های مشکوک به برخی از نشریات پاسخ داده است که نتایج بررسی ها و انتشار این نامه با تصمیم جدیدی از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر ضرورت حذف نشریات فاقد کیفیت از حمایت‌ها و پرداخت یارانه‌ دولتی همراه است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسن صفرخانی، در پاسخ به نامه‌ شماره ٩٨/١٧٠٠١٧ مورخ ٩٨/۵/١ سیدعباس صالحی مبنی بر بررسی موارد مدنظر پیرامون پرداخت یارانه و اختصاص کاغذ به پاره‌ای از نشریات براساس مقررات و ضوابط موجود، توضیحات ذیل را ارائه کرده است؛

انتشار نشریات

در بررسی‌های انجام گرفته درخصوص اشخاص و موسساتی که بیش از ١٠ نشریه را منتشر می‌کنند و از یارانه معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی بهره‌مند شده‌اند؛ صرفا ٩ موسسه یا شخص حقیقی هستند که بیش از ١٠ نشریه منتشر می‌کنند که از این مجموعه، سه موسسه خصوصی حقوقی و دو مجموعه متعلق به اشخاص حقیقی هستند و مابقی در شمار نهادهای عمومی غیردولتی قرار می‌گیرند؛ در بررسی و طبق شیوه‌نامه‌های موجود ابتدا نسخه پی دی اف نشریه توسط چاپخانه در سامانه بارگذاری و با نظر کارشناس در انتظار تایید قرار می‌گیرد و پس از ارائه فیزیک یک نسخه چاپی و بررسی و اعلام وصول توسط کارشناس معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی و تایید نهایی در سامانه، نشریه مذکور از حمایت‌های یارانه‌ای بهره‌مند می‌شوند. این رویه در مورد این نشریات اعمال شده است اما در این خصوص ملاحظاتی وجود دارد که اشاره خواهد شد.

رعایت ضوابط در پرداخت یارانه‌های نقدی و کاغذ

حمایت از نشریات در چهار قالب انجام می‌شود: پرداخت یارانه نقدی؛ توزیع کاغذ؛ خرید نشریات برای اهداء و توزیع آگهی

با توجه به بررسی‌ها و براساس شیوه نامه‌های موجود، در توزیع یارانه‌های نقدی، کاغذ، آگهی و خرید برای اهدا (که اطلاعات آن در سایت معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی منتشر و قابل دسترسی برای عموم است)؛ ملاحظاتی وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود.

رعایت ضوابط در همه‌ نشریات

میزان اختصاص یارانه به این نشریات (مجموعه صاحبان بیش از ١٠ نشریه) با سایر نشریات مشابه براساس ضوابط موجود انجام گرفته است و تفاوتی در این خصوص مشاهده نشد و حتی بر اساس آمار و اطلاعات منتشره موسسات با بیش از ١٠ نشریه ٢۵ تا ۴٠ درصد کمتر از سایر موسسات دریافتی (یارانه) داشته‌اند؛ اما در این خصوص ملاحظاتی وجود دارد که در ادامه به آن اشاره ‌می‌شود.

ملاحظات

١. شاخص‌ها و سنجه‌های پرداخت یارانه و حمایت از نشریات و رسانه‌ها بیشتر کمّی بوده و به معیارهای کیفی و محتوایی توجه لازم نشده است و در اجرا نیز شاخص‌های کیفی موجود در شیوه‌نامه در پاره‌ای از مقاطع مورد توجه لازم واقع نشده است.

٢. در فرآیند تدوین شیوه نامه‌ها، مقررات و رویه‌های مرتبط پاره‌ای از اشکالات به چشم می‌خورد که زمینه‌ساز برخی مشکلات هستند. جزئیات اشکالات درباره هر یک از آیین‌نامه و مقررات به تفکیک خدمت جنابعالی و برای دستور مقتضی تقدیم خواهد شد.

٣. یکی از معیارهای تعیین کننده در میزان تخصیص یارانه‌ها و حمایت‌های موجود؛ شمارگان نشریات است که متأسفانه سازوکار لازم برای راستی آزمایی شمارگان اعلامی توسط نشریات پیش‌بینی نشده است. این موضوع زمینه‌ساز بروز برخی تخلفات می‌شود؛ کما اینکه با بررسی میدانی توسط همکاران این دفتر مشخص شد در موارد معدودی اطلاعات ارائه شده توسط برخی نشریات با واقعیت سازگار نیست.

۴. به نظر می‌رسد بخشی از مشکل به خاطر وجود مجوزهای متعدد صادره برای افراد و موسساتی است که فاقد صلاحیت‌های فنی و حرفه‌ای لازم در زمینه روزنامه‌نگاری هستند و افزون بر این، چنین افراد یا موسساتی مجوزهای متعددی دریافت کرده و با داشتن مجوزها از حمایت‌های دولتی برخوردار می‌شوند. ضمن توجه به معیارهای فنی و حرفه‌ای در صدور مجوز و در بهره‌مندی از یارانه‌ها و حمایت‌ها؛ باید برای افراد و موسسات سقف در نظر گرفته شود.

۵. بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد زیادی از نشریاتی که از حمایت‌های دولتی بهره‌مند می‌شوند فاقد کیفیت حداقلی در محتوا و شکل بوده و بخش زیادی از آنها از تجمیع مطالب منتشر شده در سایت‌ها و نشریات دیگر استفاده‌ می‌کنند و از حمایت یارانه‌ای برخوردار بوده اند و اغلب نیز قوانین و مقررات کپی رایت را رعایت نمی‌کنند. باید با حذف این دسته از نشریات از فهرست دریافت‌کنندگان حمایت و یارانه وزارت متبوع با هدف توسعه زیرساخت‌ها و رشد نشریات حرفه‌ای؛ زمینه تقویت امنیت پایدار شغلی برای موسسات و روزنامه‌نگاران حرفه‌ای فراهم شود.

پاسخ وزیر ارشاد و تصمیم‌های جدید در اعطای یارانه نشر به نشریات

با توجه به بررسی های انجام شده و ارائه گزارش به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سید عباس صالحی در نامه ای خطاب به معاون مطبوعاتی این وزارتخانه، یادآور شد نشریات فاقد کیفیت از حمایت‌ها و پرداخت یارانه‌ دولتی حذف شوند.

در نامه‌ صالحی خطاب به محمد خدادی، معاون مطبوعاتی آمده است: با توجه به گزارش آقای صفرخانی نسبت به اجرای مفاد زیر در اسرع وقت اقدام و نتیجه آن به اینجانب اعلام شود.

الف) سیاست‌های حمایتی از نشریات و شیوه نامه‌های مرتبط با توجه به نکات ذیل بازنگری اساسی شود.

١. توجه کافی به سنجه‎های کیفی و حذف نشریات فاقد کیفیت فنی و حرفه‌ای، غیرضرور همچنین نشریاتی که حقوق مولفان را رعایت نمی‌کنند، از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه‌ها و حمایت‌ها

۲. مشورت با صنوف تخصصی و کارشناسان زبده داخل و بیرون از وزارت‌خانه

٣. تدوین سازوکارهای لازم برای راستیآزمایی شمارگان اعلامی

۴. تعیین سقف تعداد نشریات مورد حمایت برای موسسات و افراد

۵. رعایت ضوابط و فرآیند قانونی در تدوین و تصویب سیاست‌ها و آئین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌ها

۶. توجه ویژه به امنیت پایدار شغلی روزنامه‌نگاران حرفه‌ای و توسعه زیرساخت‌ها

ب) بدیهی است از این تاریخ تمام حمایت‌ها براساس سیاست‌ها و شیوه‌نامه‌های جدید اعمال خواهد شد.

ج) تدوین و ارائه پیشنهادهای لازم جهت طرح در هیئت نظارت بر مطبوعات، در صلاحیت‌های علمی، فنی و حرفه‌ای متقاضیان و تعیین سقف در صدور مجوزها برای اشخاص و موسسات

د) ضمن استمرار نظارت ها و بازرسی های موثر، با توجه به گزارش مدیریت عملکرد وزارت متبوع، مسیر بازرسی نسبت به موضوع نامه شماره ١٧٠٠٧١/٩٨ مورخ ١/۵/٩٨ مفتوح بوده و در صورت احراز هرگونه تخلف برخورد قانونی لازم با متخلفان صورت پذیرد.