تصویر روز: ۹ شهریور ماه «روز ملی حفاظت از یوزپلنگ» نام دارد. روزی که برای حفظ این گوشتخوار در حال انقراض چنین نامی به خود گرفته است.
دو هزار سال پیش، آسیا قلمرو حیوانی بود، که زیبای و سرعت خیره کننده اش، سبب تمایز آن با سایر گونه های جانوری می شد و حالا بیش از ۲۰ سال است که مناطق بیابانی ایران، تنها پناهگاه یوزپلنگ آسیایی (ایرانی) به شمار می رود. شمار این حیوان منحصر به فرد آنقدر کاهش یافته که در رده بندی اتحادیه جهانی حفاظت؛ آن را در رده شدیدا در خطر انقراض قرار داده اند. یوزپلنگ ایرانی پس از پلنگ آمور که تنها ۳۰ تا ۴۰ قلاده از آن در طبیعت باقی مانده، دومین گربه سان درمعرض خطر دنیا به شمار می آید. بر اساس آمارها، امروز کمتر از ۷۰ یوزپلنگ در ایران زندگی می کند. زیستگاه یوز در ایران دشت های باز و پهناور و تپه ماهورهای وسیع استپی و بیابانی است. پوشش این زیستگاه ها، مکان مناسبی را برای زندگی جانورانی مانند آهو، جبیر، گوسفند وحشی و خرگوش که غذای اصلی یوز می باشند فراهم می آورد. یوزپلنگ ها را می توان در مناطق کویری پیدا کرد که شامل قسمت هایی از استان های سمنان، یزد، خراسان شمالی، رضوی و جنوبی، کرمان و تهران می شود.
یوز مانند هر گونه جانوری دیگر از نظر ذخیره ژنتیک منحصر به فرد است و انقراض آن کره زمین را برای همیشه از آن ذخیره ژنتیک محروم می کند. هر گونه جانوری، به ویژه پستانداران وحشی در تحقیقات علمی از جمله تحقیقات پزشکی دارویی ارزش بسیاری دارند. یوزپلنگ، مانند هر جانور دیگری در ایجاد تعادل اکولوژیک موثر است و انقراض آن این تعادل را بر هم می زند. علاوه بر این ها، یوز گونه پرچم در زیستگاه است و نشان دهنده وضعیت زیستگاه، وضعیت گونه های جانوری و گیاهی آن زیستگاه است. گونه پرچم می تواند گونه چتر هم باشد یعنی حفاظت از آن به منزله پوشش دادن حفاظت از تمام زیستگاه ها و تمام گونه های گیاهی و جانوری آن زیست بوم است. این حیوان گوشتخوارهمچنین یکی از جاذبه های طبیعت گردی ایران است که می تواند منبع ایجاد درآمد برای جوامع محلی باشد. ازعواملی که سبب کاهش تعداد یوزپلنگ می شود، می توان به: چرای مفرط دام در زیستگاه؛ سگ های گله؛ تخریب زیستگاه؛ اشغال زیستگاه توسط دام یا انسان؛ شکار طعمه؛ کاهش طعمه به دلایل مختلف؛ و تلفات یوزپلنگ به طرق مختلف بویژه تصادفات جاده ای اشاره کرد. عامل مهم تهدید کننده زیستگاه یوزپلنگ ها در ایران، احداث جاده در میان مناطق حفاظت شده همچون منطقه حفاظت شده کوه بافق است.
پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل و سازمان حفاظت ازمحیط زیست در سال ۲۰۰۱ شروع به کار کرد. در همین راستا، در سال ۹۲ تفاهم نامه “بیمه یوزپلنگ ایرانی و محیط بانان زیست گاه های یوز” بین شرکت بیمه دانا و سازمان حفاظت محیط زیست به امضا رسید. براساس این تفاهم نامه بیمه دانا، نسل در حال انقراض یوزپلنگ ایرانی ( آسیایی)، محیط بانان این گونه یوزپلنگ و همچنین پاسگاه های محیط بانی را تحت پوشش بیمه قرار داد. در واقع بیمه دانا در راستای ایفای مسئولیت های اجتماعی خود حمایت از یوزپلنگ ایرانی را به عنوان یک نماد ملی در دستور کار خود قرار داده است.
از اقدامات انجام شده توسط بیمه دانا در راستای تفاهمنامه حمایت از یوزپلنگ ایرانی می توان به موارد زیر اشاره کرد: صـدور بیمـه نامـه عمـر، حـوادث و مسـئولیت یـوز، شـامل پوشـش ۵۰ میلیـون تومـان بـرای هـر قلاده یوزپلنـگ کـه بـه هـر دلیـل تلـف شـده باشـند تـا سـقف ۵ قـلاده؛ صــدور بیمــه نامه هــای محیــط بانــان شــامل بیمــه درمــان تکمیلــی ۱۲۶ محیــط بــان و ۴۰۰ نفــر افــراد تحـت تکفـل ایشـان؛ پرداخـت بیش از ۳۵۰ میلیـون تومـان بابـت خدمـات پزشـکی محیـط بانـان و افـراد تحـت تکفـل ایشـان در ۶ اسـتان یوزخیـز طی یکسال؛ صـدور بیمـه نامـه مسـئولیت مدنـی در قبـال شـخص ثالـث بـرای ۱۲۶ محیـط بـان و مسـئولیت پـروژه در مقابــل محیط بانــان؛ صدور بیمه نامه آتش سوزی ۲۶ واحد محیط بانی زیستگاه های یوزپلنگ؛ صدور بیمه نامه ۱۲۰ هزار رأس دام و ده هزار نفر شتر به دلیل حمله یوز؛ حمایت از تورآموزشی – تفرجی محیط بانان زیستگاه های یوز. تمامی این طرح‌ها به طور رایگان در اختیار سازمان محیط زیست قرار گرفته است. یوزپلنگ ایرانی برای بیدار ماندن به کمک نیاز دارد. بیمه دانا با حمایت خود از یوزپلنگ ایرانی و سازمان حفاظت از محیط زیست، علاوه بر مطرح کردن خطر انقراض این گونه جانوری به عنوان موضوعی مهم در عرصه بین المللی، سبب آگاهی و حمایت از مردم مناطقی شده است، که در اطراف زیستگاه این حیوان زندگی می کنند. امید آن می رود که با ابقای نسل این حیوان کمیاب، سرنوشت یوزپلنگ ایرانی هم چون ماموت و دایناسورها به موزه های حیات وحش و کتاب های علوم دوران دبستان ختم نشود.
دیدگاهتان را بنویسید