تصویر روز ـ محمد حسنی، عضو پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش،به تسنیم گفت: درباره اختلاف معدل میان مدارس دولتی عادی و غیردولتی با مدارس خاص، گفت: برای ارزیابی عملکرد مدارس، باید ببینیم که مأموریت اصلی مدارس چیست و آیا در این راستا عملکرد آن‌ها ارزیابی می‌شود. یکی از روش‌های رایج ارزیابی عملکرد مدرسه، بررسی مهارت‌های دانش‌آموزان در دروسی مانند علوم، ریاضی، خواندن و نوشتن است. همچنین برای پاسخگو کردن نظام تربیت رسمی و عمومی، ارزیابی‌های بین‌المللی مانند آزمون‌های پیزا، تیمز و پرلز وجود دارد.

وی افزود: ما باید به‌طور دقیق بدانیم از مدرسه چه انتظاری داریم و این انتظارات را پیگیری کنیم. نگرانی‌ها در مورد اختلاف قابل توجه معدل دانش‌آموزان مدارس دولتی و مدارس خاص، نگرانی معقولی است. از سوی دیگر، خانواده‌ها هزینه‌های زیادی برای آموزش فرزندانشان در مدارس غیردولتی می‌پردازند، اما با توجه به میانگین معدل این مدارس در امتحانات نهایی، عملکرد آن‌ها در مقایسه با هزینه‌ها قابل پذیرش نیست.

انتظار اصلی از مدرسه، آموزش مهارت زندگی است

حسنی تأکید کرد: انتظار اصلی از مدرسه این است که دانش‌آموزان را برای زندگی آینده آماده کند و مهارت‌هایی به آن‌ها بیاموزد که باعث حضور باکیفیت‌تر در جامعه شود. سواد ریاضی، خواندن و نوشتن لازم است، اما نکته مهم این است که باید عموم دانش‌آموزان برای مجموعه‌ای از شایستگی‌ها آماده شوند.

وی ادامه داد: متاسفانه، در ایران و به‌ویژه بعد از انقلاب اسلامی، از اوایل دهه 70 پدیده جداسازی و طبقاتی‌سازی مدارس شکل گرفته است که نگرانی‌های زیادی را به دنبال داشته است. شواهد این طبقاتی‌سازی را می‌توان در وضعیت قبولی کنکور و دانشگاه‌ها مشاهده کرد.

طبقاتی سازی مدارس و آمادگی بیشتر برخی دانش‌آموزان

حسنی در ادامه افزود: کارکرد اصلی مدرسه باید آماده کردن عموم افراد در سطح مطلوب و استاندارد باشد، به‌طوری که حداقل‌های لازم برای زندگی در جامعه را کسب کنند. اما طبقاتی‌سازی آموزش باعث شده که برخی دانش‌آموزان آمادگی بیشتری برای ورود به جامعه کسب کنند، در حالی که دانش‌آموزان از طبقات پایین‌تر جامعه از حداقل‌های آموزش باکیفیت بهره‌مند نیستند.

وی در مورد معیارهای طبقاتی‌سازی مدارس گفت: یکی از معیارها پول است. برخی دانش‌آموزان با پرداخت شهریه به مدارس غیردولتی می‌روند و افراد مرفه مدارس مخصوص خود را دارند. همچنین، جایگاه اجتماعی خانواده‌ها نیز یکی از معیارهای جداسازی است؛ مانند مدارس شاهد که برای حمایت از خانواده‌های شهدا تأسیس شده‌اند. این موضوع بر خلاف عدالت است و باعث ایجاد روحیه طبقاتی در مدارس کشور می‌شود.

دانش‌آموزان انگیزه درس خواندن ندارند

حسنی درباره چرایی اختلاف پایین میانگین معدل میان مدارس دولتی و مدارس غیردولتی توضیح داد: برای نسل فعلی دانش‌آموزان، ارزش اجتماعی مدرسه به شدت پایین آمده است و مدرسه در بحران قرار دارد. دانش‌آموزان انگیزه تحصیل ندارند و این واقعاً نگران‌کننده است. اگر تصور کنیم که هدف مدرسه فقط آماده‌سازی برای ورود به دانشگاه است، اشتباه است. رابطه تحصیل و مدرسه با پیدا کردن شغل امروز بسیار ضعیف شده است.

وی ادامه داد: امروز دانش‌آموزان باید مهارت‌های زندگی را یاد بگیرند، اما مدارس ایران هنوز بر آموزش علوم تمرکز دارند. تجربه حضور در مدرسه و ارزش‌هایی که در آنجا فرا می‌گیریم، بسیار مهم‌تر از خود آموزش علوم است.

حسنی افزود: بین مدارس دولتی و غیردولتی تفاوت چندانی از نظر کیفیت آموزش وجود ندارد. فرهنگ حاکم بر مدارس کشور و برنامه درسی آن‌ها یکسان است. تنها تفاوت‌ها در کیفیت معلمان، جمعیت کلاس‌های درس، مراقبت‌ها و احترام به دانش‌آموزان و خانواده‌هاست.

وی بیان کرد: مدارس دولتی و غیردولتی معمولاً از یک برنامه درسی و سیاست‌های آموزشی مشابه استفاده می‌کنند که کیفیت آموزشی را به یک سطح نزدیک می‌کند.

عضو پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: مدارس غیردولتی اغلب بر اساس توانایی مالی خانواده‌ها دانش‌آموز جذب می‌کنند و اینگونه نیست که تمام این مدارس با آزمون ورودی و مصاحبه دانش‌آموزان مستعد را پذیرش کنند بنابراین ممکن است دانش‌آموزانی که واقعاً مستعد نیستند نیز در این مدارس حضور داشته باشند. این مسئله می‌تواند میانگین عملکرد کلی آن‌ها را کاهش دهد.

معدل 16 مدارس سمپاد نشان داد تمام دانش‌آموزان تیزهوش نیستند

وی افزود: اگر نمرات ارزیابی‌شده توسط معلمان و مدارس را مقایسه کنید، تفاوت زیادی بین مدارس دولتی و غیردولتی مشاهده خواهید کرد، اما در امتحانات نهایی، این تفاوت به‌طور چشم‌گیری دیده می‌شود.

حسنی در پاسخ به پرسش درباره نمرات پایین در مدارس سمپاد گفت: معدل 16 در مدارس سمپاد نشان‌دهنده دشواری سوالات نیست. احتمالاً این نشان می‌دهد که همه دانش‌آموزان حاضر در مدارس سمپاد لزوماً تیزهوش نیستند و این نمره چالش‌هایی در شناسایی تیزهوشان واقعی ایجاد کرده است. هوش فقط مربوط به دروس نیست؛ توانایی‌های ارتباطی، گفتاری، ورزشی و موسیقی نیز جزو هوش هستند.