تصویر روز ـ احمد طاهری صبح روز دوشنبه (۲۹ اردیبهشت‌ماه) در یازدهمین همایش ملی «مدیریت آلودگی هوا، صدا و بو» که در پژوهشگاه هواشناسی و علم جو برگزار شد، تاکید کرد: بر اساس نتایج یک نظرسنجی انجام شده در استان تهران رفع مشکل آلودگی هوا یکی از بزرگ‌ترین و جدی‌ترین خواسته‌های مردم تهران است.

وی گفت: سالانه جان ۵۰ هزار نفر بر اثر آلودگی ناشی از ذرات معلق از دست می رود. این فاجعه‌ای زیانبار است که دست اندرکاران و فعالان این زمینه باید هر روز صبح آن را به خود یاد آوری کنند.

بنابر گزارش ایسنا، رییس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: شیب صعودی تنها مربوط به آلاینده ذرات معلق نیست. سال ۹۶ برای اولین بار آلاینده ازن در شهر تهران به شرایط ناسالم رسید اما در سال‌های گذشته، سالانه بیش از ۴۰ روز هوای ناسالم ناشی از افزایش ازن ثبت شد.

طاهری تاکید کرد: آلودگی هوا حاصل یک سال یا دو سال نیست؛ افزایش سالانه مصرف، بدون برنامه‌ریزی برای کاهش منابع آلاینده است. این شیب صعودی که در اغلب کلانشهرها مشاهده می شود، نشان از برهم‌خوردن تعادل این چرخه داشت.

وی ادامه داد: پیش‌تر سرانه مصرف روزانه بنزین ۸۰ تا ۸۵ میلیون لیتر بود که در کمتر از پنج سال به ۱۳۵ میلیون لیتر رسیده است.

رییس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه یکی از مؤثرترین عوامل در این ناترازی، فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل است، ادامه داد: در سال ۱۳۹۹ تنها حدود ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ خودروی فرسوده اسقاط شد، در حالی‌که در همان سال بیش از یک میلیون خودروی جدید وارد چرخه مصرف شد.

طاهری تصریح کرد: قانون هوای پاک در ماده ۸ بر خروج همه خودروهای فرسوده تأکید کرده، اما با وجود تکلیف قانونی، روند اسقاط در سال‌های گذشته عملاً متوقف بوده است. سال گذشته ناوگان فرسوده کشور به ۲۷ میلیون دستگاه رسیده که شامل خودروها و موتورسیکلت‌ها می‌شود.

رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، با استناد به داده‌های سیاهه انتشار سال ۱۳۹۶ گفت: هر خودروی فرسوده به‌طور میانگین ۹ برابر یک خودروی غیرفرسوده آلودگی تولید می‌کند. با این حال تمرکز سیاست‌ها بیشتر بر ارتقای استاندارد تولید خودرو از یورو ۴ به یورو ۵ بوده، در حالی که بدون حذف ناوگان فرسوده، این اقدامات اثربخشی در اولویت نخواهد بود.

لزوم اسقاط سالانه دو میلیون خودروی فرسوده
طاهری با اشاره به آمار رسمی درباره اجرای قانون اسقاط اظهارکرد: اگر چه اسقاط رشد داشته است، طبق برنامه هفتم توسعه، دولت مکلف است سالانه ۵۰۰ هزار وسیله نقلیه فرسوده را از رده خارج کند اما برای رسیدن به وضعیتی که تا سال ۱۴۱۰ آمار ناوگان فرسوده کشور از این رقم بیشتر نشود، سالانه باید حدود دو میلیون خودروی فرسوده اسقاط شود.

به گفته رییس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، با قیمت میانگین ۵۰۰ میلیون تومان برای خودرو، به ازای هر چهار خودرو این مبلغ حدود ۳۰ میلیون تومان می‌شود؛ این رقم نه برای اسقاط کفایت می‌کند، نه برای صنعت و نه برای مردم مفید است.

طاهری در ادامه اظهار کرد: خوشبختانه در نیمه دوم سال ۱۴۰۳، تمامی تولیدات سواری کشور صرفاً بر اساس اسقاط واقعی صورت گرفت و خودروسازان اجازه پرداخت ۱.۵ درصد برای ادامه تولید را نداشتند اما در حوزه موتورسیکلت هنوز این چالش باقی‌ست.

اجرای یک طرح جدید برای توسعه موتورسیکلت‌های برقی
رییس مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه به اجرای یک طرح جدید برای توسعه موتورسیکلت‌های برقی نیز اشاره کرد و گفت: تفاهم‌نامه‌ای برای جایگزینی موتورسیکلت‌های فرسوده با نمونه‌های برقی به امضا رسیده که تفاوت مهمی با طرح‌های گذشته دارد. این نخستین بار است که وزارت نفت و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی به‌عنوان متولی تأمین انرژی کشور، مستقیماً در طرحی با هدف کاهش مصرف شرکت می‌کنند.

وی افزود: بودجه این طرح از محل گواهی‌های صرفه‌جویی تأمین شده و هدف‌گذاری آن، تولید و جایگزینی بیش از ۳۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت برقی است. تمرکز این طرح بر موتورسیکلت‌های کاری در کلان‌شهرهاست که روزانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر پیمایش و سهم بالایی در آلودگی هوا دارند.

طاهری با اشاره به لزوم توسعه زیرساخت‌ها برای اجرای این طرح گفت: موتورهای سبک با پیمایش پایین قابل جایگزینی نیستند. نیازمند زیرساخت‌هایی مانند ایستگاه‌های باتری قابل تعویض (swap) است تا توسعه ناوگان موتوری برقی اثربخش باشد. از پژوهشگران می‌خواهیم در این حوزه وارد شوند و در این زمینه ‌ نقش ایفا کنند.

لزوم بازنگری در حدود مجاز معاینه فنی
رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم در بخش دیگری از سخنان خود به لزوم بازنگری در حدود مجاز معاینه فنی اشاره کرد و گفت: یکی از موارد مهم در کنترل آلودگی هوا، به‌روزرسانی حدود مجاز آلایندگی در معاینه فنی است. اگرچه در سال‌های اخیر انرژی زیادی برای ارتقای استانداردها صرف شده اما حدود مجاز فعلی مربوط به سال ۱۳۹۷ است و نیاز به بازنگری دارد.

وی با اشاره به اقدامات در دست اجرا اظهارکرد: سازمان محیط زیست با همکاری پژوهشگران در حال بازبینی این حدود است و آمادگی دارد پیشنهادات متخصصان را در فرآیند بازنگری لحاظ کند تا این استانداردها اثربخش‌تر باشد.

طاهری همچنین به لزوم ارتقای نظارت بر معاینه فنی تاکید کرد و گفت: در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از ناوگان شهر تهران اصلاً معاینه فنی ندارند. با اینکه قانون به صراحت ممنوعیت تردد برای خودروهای فاقد معاینه فنی را پیش‌بینی کرده اما اجرای آن با ضعف مواجه است. این مسئله نیازمند هماهنگی بین‌بخشی میان نهادهای مختلف است و نه بودجه می‌خواهد، نه به تحریم مربوط است.

وی با اشاره به آمارها اظهارکرد: از خودروهایی که به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کنند، حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد در تست آلایندگی مردود می‌شوند. با در نظر گرفتن ۶۰ درصد ناوگانی که اصلاً مراجعه نمی‌کنند، می‌توان گفت حداقل ۱۰ درصد از ناوگان فعال شهر تهران، آلاینده هستند.

طاهری در پایان با بیان اینکه کنترل آلاینده‌ها نیازمند اجرای مؤثر قوانین موجود است، گفت: اگر خودروهای آلاینده ملزم به مراجعه به مراکز معاینه فنی شوند، نه‌تنها شاهد کاهش قابل توجه انتشار آلاینده‌ها خواهیم بود، بلکه مصرف سوخت نیز کاهش پیدا می‌کند. این اقدام، اثر مستقیم بر کاهش ناترازی انرژی و بهبود کیفیت هوا می‌گذارد.

لزوم استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی برای پایش و مدیریت آلودگی هوا
در ابتدای مراسم دکتر ساویز صحت کاشانی – رییس یازدهمین همایش ملی «مدیریت آلودگی هوا، صدا و بو» و رییس انجمن علمی هوای پاک – با تأکید بر لزوم استفاده از ابزارهای فناورانه و ظرفیت‌های بین‌المللی برای پایش و مدیریت آلودگی هوا اظهار کرد: تاکنون سامانه‌های هوشمند و اپلیکیشن‌هایی مانند هوای اربعین و پیش‌بینی نقطه‌ای شرایط هوا معرفی شده‌اند. این ابزارها برای پایش دقیق‌تر وضعیت آلودگی به‌ویژه در سطح منطقه‌ای و فرامرزی، طراحی و پیاده‌سازی شده‌اند.

صحت در پایان گفت: برای ۲۵ کشور آسیا، پیش‌بینی وضعیت هوا طی ۷۲ ساعت آینده به‌صورت روزانه انجام می‌شود همچنین شاخص اشعه فرابنفش برای تمامی استان های کشور توسط متخصصان حوزه سلامت و اقلیم به‌طور روزانه پایش می‌شود.