تصویر روز: ماهیت ریسکهای در صنعت نفت، گازوپتروشیمی عمدتاً باتواتر کم و شدت بسیار بالا می باشد.
تاسیسات صنعتی بزرگ و نیز سیستم های تکنولوژیک بایستی به گونه ای طراحی، ساخته و بهره برداری شوند که تا حد امکان مردم، کارکنان، محیط زیست و نسل های آینده از پی آمدهای نامطلوب وقوع حوادث در آنها در امان بمانند وقوع حوادث ناگوار نظیر انفجار در کارخانجات شیمیایی بوپال در هند، انفجار نیروگاه هسته ای چرنوبیل در اوکراین، و انفجارسفینه فضایی چلنجر و کلمبیا در امریکا هر یک تا مدتی افکار عمومی را دچار شوک و وحشت ساخت و مردم جهان را متوجه لزوم ارتقاء ایمنی سیستم های تکنولوژیک کرد ویژگی ایمنی این است که هنگامی اهمیت آن آشکار می شود که سطح آن از حداقل قابل تحمل کمتر شده باشد و چنانچه فرایندهای سنجش سطح ایمنی و رفع ریشه های حوادث درست عمل نکنند وقوع حوادث قطعی است و پوشش چنین ریسکی برای هیچ بیمه گری امکان پذیر نیست وقوع پیاپی حوادث ناگوار در تاسیسات صنعتی بزرگ و سیستم های تکنولوژیک متخصصین ایمنی را با دو سوال اساسی مواجه کرده است که یا استانداردهای ایمنی و روش های رایج ارزیابی ایمنی ناقص هستند ویا اجرای این استانداردها و روش ها ناکارآمد است تجدید نظر، اصلاح تغییر استانداردها و روش ها که در مراجع تحقیقات ایمنی انجام می گیرد پاسخ به سوال اول است در حالی که ارتقاء آموزش ، توجه به فرهنگ ایمنی و افزایش فرآیندهای کنترل مدیریتی و نظارت قانونی در راستای پاسخ به سوال دوم است وقوع این حوادث باعث شده است تا متخصصین ایمنی به تدریج دیدگاه های سنتی ایمنی که بر محور تمرکز و توجه بر افزایش قابلیت اطمینان سخت افزاری بوده است را رها کرده و بتدریج نگرش جدیدی نسبت به ایمنی بدست می آورند
تعیین میزان افزایش اتوماسیون، بکارگیری اصول فاکتورهای انسانی، تجزیه و تحلیل عوامل سازمانی، شناخت و یافتن راههای ارتقاء فرهنگ ایمنی، شناخت و سنجش چگونگی تعامل فرهنگ های سازمانی موسسات مختلف که در ایجاد یک تاسیسات صنعتی مشارکت دارند ازجمله مواردی هستند که نگرش نوین به ایمنی را رقم زده است، در این صنایع کارشناسان بیمه همواره با فرض رعایت اصول و نگرشهای ایمنی سعی بر ارایه سرویسها و طرح های برای این صنایع بوده اند ،زیرا در بسیاری از موارد حتی با رعایت کلیه اصول مدیریت ایمنی و ریسک ،کوچکترین اشتباه منجر به بروز میلیونها دلار خسارت به صنایع می گردد که جبران آن هزینهای بسیاری در پی خواهد داشت،تحلیل ریسک و استخراج حق بیمه ها نیز با رعایت و در نظر داشتن این فرض است ، چه بسا در صورت حذف فاکتور ایمنی حق بیمه ها رشد مثبت شدیدی داشته و یا هیچ بیمه گری تمایل به پوشش چنین ریسکی را ندارد.
سرویسهای اختصاصی صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی
در ذیل پوششهایی که در صنایع مذکور به ویژه در مراحل استحصال و تولید نفت کاربرد دارد آورده شده است:
– بیمه مسوولیت در قبال اشخاص ثالث
ـ جبران غرامتهای ناشی از فوت ، نقص عضو و هزینه های پزشکی
ـ جبران خسارتهای ناشی از صدمات وارده به اموال اشخاص ثالث
ـ جبران ناشی از عدم النفع اموال اشخاص ثالث
– بیمه تمام خطر پیمانکاران
خسارت وارده به عملیات اجرایی پیمانکاران،تجهیزات و ماشین آلات مستقر در محل و همچنین پوشش مسوولیت قانونی ایشان
ـ هزینه های پاک سازی بعد از حوادث
ـ اجرت و دستمزد کارکنان
ـ مسوولیت عمومی
ـ جبران خسارتهای ناشی از صدمات وارده به اموال اشخاص ثالث
– بیمه ابنیه فرا ساحل
ـ جبران زیانهای ناشی از اعمال دولت جهت کسب بدهی های قانونی خود
ـ خسارات ناشی از عملیات خصمانه بیگانگان
ـ زیان عمومی و هزینه های ناشی از نجات اموال
ـ اقامه دعوا و هزینه های ناشی از آن
ـ هزینه های ناشی از پاک سازی و خارج کردن اموال تخریب شده
ـ جبران خسارتهای ناشی از صدمات وارده به اموال اشخاص ثالث
ـ هزینه های ناشی از فسخ قرارداد
ـ جبران هزینه های ناشی از جابجایی ، آزمایش و حمل و نقل مجدد
– بیمه کنترل فوران چاه
ـ هزینه های ناشی از غالب شدن یا کوشش در جهت غلبه و بدست گرفتن چاه های بیمه شده ای که از کنترل خارج شده باشند و همچنین هزینه های مربوطه در خصوص سایر چاهها که به واسطه علل مستقیم از طرف چاه مورد بیمه دچار فوران می گردند
ـ پوشش هزینه های صرف شده جهت فرو نشاندن یا سعی بر فرونشاندن حریق در چاه مورد بیمه و هزینه های صرف شده جهت جلوگیری از انتقال به سایر چاه ها
– بیمه نشت و آلودگی
ـ پرداخت غرامات تمامی خسارات قانونی و جبران هزینه های قابل سنجش و یا خسارات وارده به افراد شامل عدم النفع یا خسارات وارده به اموال، به علل مستقیم ناشی از نشت ،آلودگی و آلایش توسط چاههای تحت پوشش
ـ پرداخت هزینه های پاک سازی ، بی اثر کردن و از بین بردن نشت،آلودگی و آلایش ناشی از مواد چاههای تحت پوشش
ـ پرداخت هزینه های باز داشتن،انحراف مواد و پیش گیری از رسیدن مواد به دریا
ـ پرداخت هزینه و مخارج دفاع در برابر دعاوی یا پیامدهای ناشی از دعاوی حقیقی و یا نسبت داده شده به نشت،آلودگی و یا آلایش
ـ پرداخت هزینه ها و مخارج مطالبه شده در دعاوی قضایی
تسهیلات توسعه و ارزیابی
صدمات حرفه ای
ـ اشتباهات محاسباتی در گزارشات لرزه نگاری و امثالهم منجر به زیان مالی برای بیمه گزار و سایر افراد خواهدبود،این بیمه نامه برای جبران خسارات ناشی از قصور و اشتباه کارکنان بیمه گزار در برابر مسوولیت قانونی وی در قبال اشخاص ثالث طراحی شده است
تسهیلات تولی
تجهیزات گوناگون نیاز به امنیت در تولید و پیش از تولید دارند که این دو توسط بیمه نامه هایی همچون بیمه تمام خطر ماشین آلات و بیمه کالای در حمل تحت پوشش قرار می گیرد
ـ بیمه تمام خطر ماشین آلات این بیمه نامه برای تمامی تجهیزات مکانیکی و غیر مکانیکی که در جاده های عمومی تردد ندارند طراحی شده و آنان را در قبال خطراتی از جمله آتش سوزی،سرقت ، تصادف و در زمان حضور در سایت تحت پوشش قرار می دهد
ـ بیمه کالای در حمل از آنجایی که این تجهیزات در جاده های عمومی تردد ندارند و صرفا در داخل سایت و یا میادین توسط سایر تجهیزاتی که به این منظور تهیه شده اند تخلیه ، بارگیری و جابجا می شوندبیمه کالای در حمل خسارات ناشی از حوادث تخلیه ، بارگیری و جابجای این تجهیزات را در سایت ها و میادین تحت پوشش قرار می دهد
تعلیق پروژه و از دست رفتن منافع
ـ پوشش زیان تبعی یا عدم النفع این پوشش برای جبران خسارات ناشی از توقف پروژه و یا عدم کارکرد آن که در اثر آتش سوزی ایجاد می گردد طراحی شده است و به طور کلی این بیمه نامه سه موضوع اصلی را مد نظر قرار می دهد
– سود ناخالص
– حقوق و دستمزد کارکنان
– هزینه های بازرسی و کارشناسی
پایان تولید
ـ این بیمه نامه شمار قادر می سازد اولین روز تولید تا پایان استحصال نفت را برای کارفرمای خود گارانتی نمایید به طور حتم این دوره کمتر از سه سال نخواهد بود و در واقع تضمینی است برای اطمینان از دوره عملیات تولید در چاههای نفت تهیه گردیده است
ترک حوزه نفتی
ـ این بیمه نامه زمانی کارفرما و پیمانکاران را تحت حمایت قرار می دهد که بنا به دستور دولت محلی و یا سازمانهای حمایت از محیط زیست جهانی پیمانکاران و عوامل کارفرما ناچار به ترک حوزه نفتی می گردند و این اتفاق ممکن است برای زایش مجدد چاه حداکثر سالی یک بار رخ دهد
حمل و نقل
ـ باربری این بیمه نامه مواد خام و یا محصولات نهایی همچون نفت،نفت سفید،گازوییل،قیر و یا دوده را در قبال دزدی و خطراتی همچون حملات تروریستی(به صورت محدود) در طول دوره سفر از بندر مبدا که بارگیری صورت پذیرفته تا بندر مقصد که تخلیه انجام می پذیرد تحت پوشش قرار می دهد
ـ بیمه بدنه شناور و نفت کش هااین بیمه نامه خسارات ناشی از صدمات فیزیکی و آتش سوزی و یا سایر مخاطرات فراساحلی را که منجر به وارد آمدن خسارات به مالک یا مستاجر شناور می گردد، در یک دوره مشخص همچون یک سفر دریایی ،یک سری سفرهای دریایی و یا یک سری سفرهای دریایی در یک دوره مشخص را تحت پوشش قراردهد همچنین در صورت تمایل بیمه گزار این بیمه نامه قابلیت پوشش مسولیت مالک یا اجاره کننده شناور را در قبال نشت یا آلودگی را خواهد داشت
ـ خطوط حمل و نقل (خط لوله)این بیمه نامه از بین رفتن و یا خسارات وارده به مواد در حال انتقال درون لوله که در اثر پارگی لوله ها ، جدا شدن اتصالات لوله ها و خسارات ناشی از فیلتر شدن که در برخی موارد به از بین رفتن تجهیزات پاکسازی نیز می شود را تحت پوشش قرار می دهد
ادوات ذخیره سازی و مخازن
ـ بیمه جامع مخازناین بیمه نامه مخازن را در برابر صدمات ناشی از خطرات زیر تحت پوشش قرار می دهد
– آتش سوزی و مسوولیت مدنی به تبع آتش سوزی
– انفجار
– شکست و عدم عملکرد شیرهای اطمینان
– نشت
– مسوولیت در قبال آلودگی محیط
بررسی کوتاه
به طور کلی بسیاری از پوششهای بین المللی صنایع نفت و گاز و پتروشیمی در کشور ما نیز ارایه می گردد در بسیاری از موارد این صنایع با بیمه نامه های CARو R A E بیمه سازه های تکمیل شده ، انواع بیمه های مسوولیت و تحت پوشش قرار می گیرد و پوششهای ویژه حوزه های نفتی نیز با کمک بیمه گران بین المللی ارایه می گردد
در برخی موارد نیز مانند بیمه نشت وآلایش و صدمات وارده به محیط زیست نیز مورد توجه بیمه گزاران قرار نمی گیرد، یکی از علل آن نیز عدم توجه متولیان محیط زیست و عدم دریافت پاسخ مناسب از صاحبان صنایع نفت است در بسیاری موارد آلودگی هایی که منجر بر ایراد صدمه به محیط زیست گردیده از طرف سازمانهای حفاظت از محیط زیست مورد پی گیری قرار نگرفته و صاحبان صنایع آلاینده نیز از آنجایی که پاسخگویی ندارند نیازی به تهیه این پوشش نمی بینند
از طرفی بیمه های عدم النفع نیز برای بیمه گران در کلیه صنایع قابل توجیه نبوده و همواره از آن سر باز می زنند که خود باعث عدم اعتماد بیمه گزاران به بیمه گران نیز می گردد
نتیجه گیری
با عنایت به توضیحات ارایه شده در می یابیم شناخت هرچه بیشتر این دوصنعت در حال توسعه و خودکفایی از یکدیگر، تاثیری شایانی بر آرامش خاطر صاحبان صنایع نفت،گاز و پتروشیمی و توسعه صنعت بیمه خواهد داشت و برای این شناخت ، راهی جز ارتباط هر چه بیشتر کارشناسان این صنایع متصور نیست، در بسیاری از موارد نیز با توجه به واردات تکنولوژی های روز صنعت نفت و پالایش، نیاز به همکاری هرچه بیشتر کارشناسان این دوصنعت و فراگیری همزمان علوم روز و برگزاری جلسات آموزشی متقابل برای این دو صنعت منجر به آگاهی هر دودسته از محصولات صنعت متقابل خواهد داشت که منجر به طراحی و ارایه پوششهای مورد نیاز کشور و از طرفی آگاهی کارشناسان صنایع نفت،گاز و پتروشیمی از نیازهای واحد های خود می گردداز طرفی حساسیت بیمه گزاران به مبلغ حق بیمه و نگرانی های بیمه گران از ارایه پوششهای خاص منجر به حرکت آهسته این دو صنعت می گردد این تعامل بین بیمه گران و کارشناسان صنایع نفت،گاز و پتروشیمی منجر به استخراج حق بیمه های نزدیک به نیازهای داخلی میگردد و بیمه گران داخلی نیز با توجه به حجم سرمایه ی تحت پوشش می توانند نسبت به تشکیل کنسرسیوم هایی بین شرکتهای مستقیم و اتکایی داخلی از خروج ارز جلوگیری نمایند
احسان نایبی
کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی
دیدگاهتان را بنویسید